آن سفر کرده (پیامک های مهدوی)
مجتبی بینا
ناشر: قم - بنیاد فرهنگی مهدی موعود، ۱۳۹۱
بسم الله الرحمن الرحیم
آن سفرکرده که صد قافله دل همره اوست
هر کجا هست خدایا به سلامت دارش
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله
و سلم): «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیه، کسی که بمیرد و امام زمان
خویش را نشناسد به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است».
پس از معرفت به خدای متعال مهم ترین اصل اساسی، شناخت خلیفه خداست تا به وسیله او
راه از چاه شناخته شود و هدایت الهی محقق شود.
السلام علیک یا نور الله الذی یهتدی به المهتدون؛ سلام بر تو ای نور خدا که به
وسیله این نور هدایت یافتگان هدایت می شوند. و این یعنی، مؤمنین، متقین و هدایت
یافتگان نیز در استمرار حرکت خویش نیاز به هدایت مجدّد دارند.
وظیفه شناسی:
یکی از وظایف شیعه در زمان غیبت ترویج نام و یاد حضرت بقیه الله الاعظم (عجل الله
تعالی فرجه الشریف) است، چرا که با نام و یاد ایشان است که مرگ جاهلیت تبدیل به
حیات طیبه می شود. ترویج نام و یاد آن عزیز سفر کرده است که بذر محبت خلیفه الهی را
در قلوب تشنگان محبت می افشاند تا نهال توحید در آن بارور شود.
استفاده از ابراز روز و تکنولوژی کارآمد در ترویج مهدویت، استفاده از فرصت های
مناسب است که تبلیغ دین را هرچه سریع تر و آسان تر می سازد. کتاب حاضر که محصول
زحمات برادر ارجمند جناب آقای مجتبی بینا می باشد ما را در انجام وظیفه - ترویج و
تبلیغ نام و یاد مولایمان حضرت حجه ابن الحسن (عجل الله تعالی فرجه الشریف) - یاری
می رساند.
باشد که انشالله با ارسال این پیامک ها و ایمیل ها به هرمناسبتی، خصوصا جمعه ها، از
ثواب ایجاد جو مهدوی برای زمینه سازی ظهور برخوردار گردیده و مارا از دعای خیر خود
محروم نسازید.
در پایان گفتنی است اشعار و پیامک های مندرج در این مجموعه از سایت ها، کتب، مجلات و روزنامه های مختلف جمع آوری شده است که بدین وسیله از کلیه صاحبان آنها تشکر می شود.
ای آفتاب حسن برون ادمی ز ابر * * * کان چهره مشعشع تابانم آرزوست
انتشارات موسسه بنیاد فرهنگی مهدی
موعود (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
بهار ۱۳۹۱
احادیث مهدوی:
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: هرکس بمیرد؛ درحالی که امام زمان
خود را نشناخته باشد، به مرگ جاهلیت مرده است(۱).
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هنگامی که حضرت مهدی ظهور می کند، حضرت عیسی نیز
به زمین می آید و پشت سر حضرت می ایستد و در نماز، به او اقتدا می کند(۲).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در نامه ای به یکی از شیعیانشان چنین
نوشتند: هیچ عملی مانند نماز، بینی شیطان را به خاک نمی مالد؛ پس نماز بخوان و بینی
او را به خاک بمال(۳).
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱) بحار الانوار، ج۲۳، ص۷۶.
(۲) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۴۹.
(۳) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۸۲.
و در نامه ای دیگر به یکی از شیعیانشان نوشتند: هیچ چیز ما را شیعیان جدا نکرده است؛
مگر آنچه از اعمال ایشان به ما می رسد که [آن اعمال] خوشایند ما نیست و از آنان
انتظار نداریم(۴).
همچنین از نامه های ایشان است: در حوادث، به علمای دین مراجعه کنید؛ همانا آنان حجت
من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنانم(۵).
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هر فقیهی که نفس خود را از گناه و حرام حفظ کند،
حافظ دین باشد، با هوای نفس خود مخالفت کند و امر مولایش را اطاعت کند، بر دیگران
لازم است که از او پیروی کنند و این خصوصیت ها در همه فقهای شیعه جمع نمی شود؛ بلکه
بعضی از ایشان این صفات را دارند(۶).
صفات یاران حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، در بیان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۴) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۷.
(۵) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۴.
(۶) بحار الانوار، ج۲، ص۸۸.
امام صادق (علیه السلام): در قلوبشان، به ذات خدا شک ندارند؛ مانند کنیزی، فرمان
بردار امام خود هستند؛ شب ها را با عبادت به صبح می رسانند و روزها را با روزه به پایان
می برند(۷).
صفات یاران حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، در بیان امام علی (علیه
السلام): ایشان به سبب صبر در راه خدا، بر خداوند منت نمی گذارند؛ از اینکه جان خود
را تقدیم حضرت حق می کنند، بر خود نمی بالند و آن را بزرگ نمی شمارند(۸).
یاران مهدی، این گونه اند. ما چگونه ایم؟
حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرمود: من آخرین وصی پیامبر (صلی الله علیه
و آله و سلم) هستم. به سبب وجود من، خدا بلا را از خاندان و شیعیانم دفع می کند(۹).
امام حسین (علیه السلام) فرمود: هرکس، حاکم ستمگری را ببیند که حرام خدا را حلال می
شمرد و به دیگران ستم می کند، باید در عمل و گفتار با او مخالفت کند؛ وگرنه در
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۷) بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰۷ و ۳۰۸.
(۸) روزگار رهایی، ج۱، ص۴۱۴.
(۹) بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۰.
جهنم، با همان حاکم [ستمگر] خواهد بود(۱۰).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: ما هرگز در رعایت احوال شما کوتاهی
نمی کنیم و شما را از یاد نمی بریم(۱۱).
حال روا نیست که ما نیز هر روز، با صلواتی او را یاد کنیم!
خداوند، در حدیثی قدسی می فرماید: اگر کسانی که از من روی بر گردانده اند، می
دانستند که چقدر مشتاق ایشانم، هر آینه از شدت شوق جان می سپردند(۱۲).
حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: هر مؤمنی که بیمار شود، ما نیز بیمار می شویم و با
حزن و اندوه او ما نیز محزون و غمناک می شویم؛ در پی هر دعایش، آمین می گوییم و اگر
دعا نکند، ما برای او دعا می کنیم(۱۳).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرمودند: اگر شیعیان ما بر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱۰) الکامل فی التاریخ، ابن اثیر،
ج۴، ص۴۸.
(۱۱) بحار الانوار، ج۵۱، ص۱۵۴.
(۱۲) جامع السعادات، ج۳، ص۱۰۳.
(۱۳) بحار الانوار، ج۲۶، ص۱۴۰.
پیمانشان [که با ما بسته اند] بمانند، ظهور به تأخیر نمی افتد(۱۴). پس اگر ما برای
ظهورش آماده شویم، او به حتم، خواهد آمد.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: [هنگام ظهور] نداکننده ای از آسمان، قائم ما را
به نام می خواند و هرکه در شرق یا غرب زمین است، آن را می شنود.
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) فرمودند: به راستی که ظهور [و زمان آن] در
دست خداست. هرکه برای آن زمان تعیین کند، دروغگوست(۱۵).
امام رضا (علیه السلام) فرمودند: به یقین، ظهور ناگهانی به وقوع می پیوندد(۱۶).
راستی، آیا برای این حادثه ناگهانی آماده ایم؟
مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، در عصری ظهور می کند که نظر [خواست] اشخاص، بر
قرآن مقدم شده است. او افکار [دل ها] را به قرآن متوجه و آن
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱۴) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۶.
(۱۵) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۴.
(۱۶) بحار الانوار، ج۵۱، ص۱۵۴.
را بر جامعه حاکم می کند(۱۷).
زمانی که مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ظهور می کند، دستش را بر سر بندگان
خواهد کشید. آن گاه عقل ها را کامل می کند و خُلق ها را به کمال می رساند(۱۸).
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: در دولت او مردم آنچنان در رفاه
و آسایشی به سر می برند که هرگز نظیر آن دیده نشده است.
امام باقر (علیه السلام) می فرماید: هنگامی که مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)
ظهور کند، چنان دارایی ها را با عدالت و مساوات [میان مردم] تقسیم می کند که اگر
برای دادن زکات، تمام زمین را بگردی، محتاجی نمی یابی تا زکات را به او پرداخت
کنی(۱۹).
امام کاظم (علیه السلام) فرمودند: جسمش از دیدگان غایب می شود؛ ولی یاد او، در دل
های مؤمنان زنده خواهد بود.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱۷) نهج البلاغه، خطبه ۱۳۸.
(۱۸) بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۲۸.
(۱۹) آفتاب مهر، ص۲۵۳.
امام صادق (علیه السلام) فرمودند: اهل آسمان و زمین باظهور او شادمان می شوند و
پرندگان و ماهیان نیز، با ظهور او شادی می کنند.
حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در توقیعی به یکی از شیعیان فرمودند: من مهدی و
قائم هستم. من کسی هستم که زمین را از عدل پر می کنم، همان گونه که از ستم پر شده
است. هیچ گاه زمین از حجت خدا خالی و مردم در وقفه نمی مانند. این امانتی است که
فقط به برادرانت (از اهل حق) بگو(۲۰).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: من ذخیره خدا در زمین و انتقام
گیرنده از دشمنان او هستم(۲۱).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: خداوند با هیچ کس خویشاوند نیست.
هر کس مرا انکار کند، از من نیست و راه او، راه پسر نوح است(۲۲).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: در زمان غیبتم،
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۲۰) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲،
ص۴۴۵.
(۲۱) بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۴.
(۲۲) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۴.
مردم همان گونه از وجودم بهره مند می شوند که از خورشید در پشت ابرها بهره مند می
شوند(۲۳).
همچنین می فرماید: وجود من سبب امان زمینیان است، همان گونه که ستارگان، سبب امان
آسمانیان هستند(۲۴).
همچنین: دل های ما ظرف اراده خداست؛ هرگاه او چیزی را اراده کند، ما نیز همان را
اراده می کنیم(۲۵).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: آن گاه که خداوند به ما اجازه
دهد تا سخن بگوییم، حق آشکار و باطل نابود می شود(۲۶).
و نیز: ما از هرکس بیزاری جوییم، خدا، فرشتگان، پیامبران و اولیائش نیز، از او
بیزاری می جویند(۲۷).
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۲۳) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲،
ص۴۸۵.
(۲۴) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۵.
(۲۵) بحار الانوار، ج۵۲، ص۵۱.
(۲۶) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۹۶.
(۲۷) الاحتجاج، ج۲، ص۴۷۴.
همچنین: برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید؛ زیرا دعا برای فرج، سبب گشایش گرفتاری های
شماست(۲۸).
آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: فاطمه (علیها السلام) دختر پیامبر
(صلی الله علیه و آله و سلم)، برای من الگویی نمونه است(۲۹).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: از خدا بترسید، تسلیم ما باشید
و کارها را به ما واگذارید، (اگر چنین کنید) آن گاه بر ما واجب است که شما را از
سرچشمه سیراب کنیم، همان گونه که بردن شما به سوی سرچشمه نیز، بر عهده ما بوده و
درپی آنچه از شما نهان شده است، نباشید(۳۰).
و می فرمایند: نادانان و کم خردان شیعه و کسانی که بال پشه از دینداری آنان محکم تر
است، ما را می آزارند(۳۱).
همچنین: از راه راست منحرف نشوید و
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۲۸) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲،
ص۴۸۵.
(۲۹) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۸۰.
(۳۰) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۹.
(۳۱) الاحتجاج، ج۲، ص۴۷۴.
مقصد خود را بر اساس محبت و دوستی ما که راهی روشن است، به سوی ما قرار دهید(۳۲).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: اگر شیعیان ما (که خداوند آنها
را بر به جاآوردن طاعت خویش موفق گرداند) بر پایبندی به پیمانی که بر دوش دارند،
همدل می شدند، سعادت دیدار ما زودتر نصیبشان می شد و این دیدار به تأخیر نمی افتاد.
دیداری بر مبنای شناختی درست. هیچ چیز، ما را از شیعیانمان دور نگه نمی دارد، مگر کردارهای
آنان که به ما می رسد و برای ما ناخوشایند و دور از انتظار است(۳۳).
آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: هرکدام از شما باید به هرآنچه با
آن، به ما نزدیک تر می شود، عمل کند و از آنچه از ارزش او می کاهد و سبب پستی اوست
(که همانا، ناخشنودی و خشم ماست) دوری کند(۳۴).
و می فرمایند: ما از تمامی اعمال و اخبار
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۳۲) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۹.
(۳۳) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۷.
(۳۴) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۶.
شما آگاهیم و هیچ یک از آنها، از ما پنهان نیست(۳۵).
امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: ما هیچ گاه در سرپرستی شما و
رسیدگی به امورتان کوتاهی نمی کنیم و همواره به یادتان هستیم و اگر این گونه نبود،
از هرسو گرفتاری ها پدیدار می شد و دشمنان، شما را از بین می بردند(۳۶).
همچنین: اگر به سبب مهربانی، دلسوزی و محبت به شما نبود و صلاحتان را در نظر نمی گرفتیم،
همانا از شما کناره می گرفتیم (با شما گفت وگو نمی کردیم)(۳۷).
و می فرمایند: هرکس به ناحق، بخشی از اموال ما را بخورد (به ناحق در آن تصرف کند)،
به راستی آتش می خورد و به زودی، با صورت در آتش جهنم افکنده می شود. هنگامی که
برای هیچ کس جایز نیست، در مال دیگران بی اجازه آنان تصرف کند؛ بنابراین
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۳۵) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۵.
(۳۶) بحار الانوار، ج۵۳، ص۷۵.
(۳۷) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۷۹.
چگونه تصرف در اموال ما جایز می باشد(۳۸)؟
آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) می فرماید: اموالی را که شما به ما می دهید،
فقط به آن دلیل می پذیریم که شما پاک شوید؛ ازاین رو هرکه می خواهد، آنها را به ما
برساند (و هرکه نمی خواهد، آن را به ما ندهد). آنچه خداوند به ما ارزانی کرده، از
آنچه به شما داده، بهتر است(۳۹).
و می فرمایند: برتری دعا و تسبیح، پس از نمازهای واجب، نسبت به دعا پس از نمازهای
مستحب، همانند برتری واجبات بر مستحبات می باشد و سجده شکر، از شایسته ترین مستحبات
(پس از نماز) است(۴۰).
از فرمایشات آن حضرت (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است: اگر خواهان ارشاد باشی،
ارشاد خواهی شد و جوینده، یابنده خواهد بود(۴۱).
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۳۸) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲،
ص۵۲۱.
(۳۹) کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۴۸۴.
(۴۰) بحار الانوار، ج۵۳، ص۱۶۱.
(۴۱) بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۳۹.
در قرآن کریم آمده است: به راستی که خداوند، سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهد، مگر اینکه آنان، خودشان را تغییر دهند(۴۲). بنابراین، اگر بخواهیم، سرنوشتمان تغییر کند و یار رخ بنماید، ابتدا باید خود دگرگون شویم و آن گونه ای باشیم که دلخواه اوست.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۴۲) رعد: ۱۱.
دانستنی های مهدوی:
آیا می دانید، ۵۰ بار در انجیل و ملحقات آن، مژده ظهور منجی موعود آمده است که این
بشارت ها، بر حضرت مسیح صدق نمی کند و مقصود، نجات دهنده ای است که در آخرالزمان
ظهور خواهد کرد.
آیا می دانید، بنابر دلایل قرآنی و حدیثی، ایرانیان در برپایی زمینه های قیام امام
زمان، نقش حساس و مهمی دارند که با برپایی انقلاب اسلامی، این کار صورت می پذیرد.
آیا می دانید، که بسیاری از محققان یا کتاب مستقلی در این باره نوشته اند یا در
قسمتی از کتابشان، به این موضوع پرداخته اند؛ مانند کتاب آینده و آینده سازان دکتر
«محمد دشتی» و....
آیا می دانید، برخی از نشانه های ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) حتمی
است و آن نشانه ها، پیش از ظهور نمایان می شوند که عبارتند از:
۱. خروج سفیانی؛
۲. خَسْف بیدا (در بیدا سپاهیان سفیانی به زمین فرومی روند)؛
۳. خروج یمانی؛
۴. قتل نفس زکیه؛
۵. صیحه آسمانی(۴۳).
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۴۳) آفتاب مهر، ص۲۱۰.
دلْ
نوشته های مهدوی:
انتظار فرج یعنی: شناخت امام معصوم (علیه السلام)، عشق به عدالت، امید به آینده ای
روشن و تلاش برای برپایی حکومت عدل جهانی.
مهدی جان! اگر تو نیایی، سیلی ظالمان همیشه بر گونه مظلومان نواخته می شود و صدای
ظلم از همه جا شنیده می شود.
ای یوسف زهرا! انتظار هم از نیامدنت بی تاب شد.
بی تو مقیم جهنم ایم بیا.
مهدی جان! بیا و دنیای دل را با بوی خوش فطرت پر کن، مولا! آنچنان زمین گیرم نکن که
هنگام ظهورت، توان برخاستن نداشته باشم.
ای خورشید هدایت! که در پس ابرهای غیبتی، رخ بنما و بر ما بتاب.
گر تو یاری کنی، جسمم آرام می گیرد؛ پس بیا و فکری برای دل بی تابم کن.
به خدا سوگند! دنیا را آذین می بندیم، اگر لحظه آمدنت را بدانیم.
فقط توئی که می توانی داد عدالت سر دهی، زیرا تو زاییده حقی، پس سلام بر انتظار.
در این کویر پر از سراب، کجاست آن باران؟
وقتی می گویم: خدا کند که بیایی! شاید حضرت می فرمایند: خدا کند که بخواهید!
ای کاش! همه می دانستند، دنیایی که در آن حجت خدا نباشد، جهنمی بیش نیست؛ جهنمی که
اگر نیک بنگری، زبانه های آتش آن را خواهی دید.
آری ای دوست! تا آن هنگام که بهشت
ظهور نکرده است، من و دل هایی که همواره در سرزمین نیمه شب تو را می خوانند و به
عشق تو در آسمان مکاشفه پرواز می کنند.
غیبتی، رخ بنما و بر ما بتاب.
گر تو یاری کنی، جسمم آرام می گیرد؛
پس بیا و فکری برای دل بی تابم کن.
به خدا سوگند! دنیا را آذین می بندیم، اگر لحظه آمدنت را بدانیم.
فقط توئی که می توانی داد عدالت سر دهی، زیرا تو زاییده حقی، پس سلام بر انتظار.
در این کویر پر از سراب، کجاست آن باران؟
وقتی می گویم: خدا کند که بیایی! شاید حضرت می فرمایند: خدا کند که بخواهید!
ای کاش! همه می دانستند، دنیایی که در آن حجت خدا نباشد، جهنمی بیش نیست؛ جهنمی که
اگر نیک بنگری، زبانه های آتش آن را خواهی دید.
آری ای دوست! تا آن هنگام که بهشت ظهور نکرده است، من و دل هایی که همواره مهدی
جان! بیا و دنیای دل را با بوی خوش فطرت پر کن، مولا! آنچنان زمین گیرم نکن که هنگام
ظهورت، توان برخاستن نداشته باشم.
ای خورشید هدایت! که در پس ابرهای غیبتی، رخ بنما و بر ما بتاب.
گر تو یاری کنی، جسمم آرام می گیرد؛ پس بیا و فکری برای دل بی تابم کن.
به خدا سوگند! دنیا را آذین می بندیم، اگر لحظه آمدنت را بدانیم.
فقط توئی که می توانی داد عدالت سر دهی، زیرا تو زاییده حقی، پس سلام بر انتظار.
در این کویر پر از سراب، کجاست آن باران؟
وقتی می گویم: خدا کند که بیایی! شاید حضرت می فرمایند: خدا کند که بخواهید!
ای کاش! همه می دانستند، دنیایی که در آن حجت خدا نباشد، جهنمی بیش نیست؛ جهنمی که
اگر نیک بنگری، زبانه های آتش آن را خواهی دید.
آری ای دوست! تا آن هنگام که بهشت ظهور نکرده است، من و دل هایی که همواره در
سرزمین نیمه شب تو را می خوانند و به عشق تو در آسمان مکاشفه پرواز می کنند.
اوست که در انتظار تو نشسته تا پرده غیبت را بدری و چهره دل آرایش را به مشاهده
بنشینی. او غایب نیست؛ از هر حاضری حاضرتر است، این تویی که غایبی. تو باید حاضر
شوی، او منتظرتوست.
خدایا، با نور مهدی ات، تمامی تاریکی ها را روشن کن.
هر روزی که می گذرد، یک روز به ظهور امام زمان نزدیک تر می شویم؛ اما به خود امام
زمان چطور؟
ای تک سوار! من برای آمدنت؛ گل دل را پرپر، قرآن بر سر، فریادکنان باز نوحه سر می
دهم. اگر اشک چشمانم کم است، قطره قطره دلم را آب دیده می کنم.
ای مهدی! ای نقطه شروع شفق! ای مجری حق!
میلاد تو، قصیده ای بی انتهاست که فقط خدا بیت آخرش را می داند، بیا و حسن ختام
زمان باش.
انتظار، فاصله ای است میان دو جمعه: جمعه ولادت و جمعه ظهور.
خدایا در کودکی خوانده بودیم: «آن مرد در باران آمد». غافل از اینکه تا آن مرد
نیاید، بارانی نمی بارد.
بار خدایا! این فاصله را کم و کمتر کن و دیدگان ما را با نور جمالش روشنایی بخش!
به امید آن روز که همه پیامک های جهان این باشد: «مهدی فاطمه آمد».
ای یوسف گم گشته ما! داستان یوسف را گفتن و شنیدن به بهانه توست.
شرمنده ایم و می دانیم، گناهانمان چاه غیبت توست.
روزی در برگه تقویم خواهند نگاشت: «تعطیل رسمی، روز ظهور حضرت ولی عصر (عجل الله
تعالی فرجه الشریف) » و البته از آن روز، خدایی شدن
آغاز می شود.
اشتباه ما، نشستن به انتظار توست؛ بلکه به انتظار تو باید قیام کرد.
در انتظار دیدنت، تمامی دل ها بی قرارند، ای تک ستاره! آرزوی دیدارت را در دل
هایمان باقی مگذار که:
چه خوش باشد که بعد از انتظاری * * * به امیدی رسد امیدواری
ای ماه فاطمه! به امید آنکه از افق، نور بازگشت تو را دریابم، همه شب ستاره می شمرم
تا صبح دیدارت فرا رسد.
تنها من از دوری تو، بی تاب نیستم که تمام سنگ ریزه های زمین، منتظر گام های تواند
تا کوه شوند و پرچم تو را در اوج عشق خود برافرازند. آن وعده محتوم، چه نزدیک است،
اگر عاشق باشی.
افسوس آقاجان، که ماه رویت، پس ابرهای پاره پاره پنهان است و افسوس که در دیده شوق
وصال است؛ ولی فروغ دیده نهان!
کجایی ای همیشه پیدا از پس ابرهای غیبت؟
مهدی جان! به روسیاهی مان نگاه نکن و به دست هایمان که خالی و گنه کارند، به دل
هایمان بنگر که هر صبح و شام تو را می خوانند.
بهترین هدیه به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ترک یک گناه است.
السلام علیک یا صاحب الزمان!
ای نور خدا، سلام بر تو! سلام بر تو، ای چشمه حیات و زندگی و ای کشتی نجات!
امام زمان، پشت ابرهای خودبینی های ما نشسته است.
تمامی مشکلمان این است که می پنداریم، ظهور یکی از راه های نجات است؛ حال آنکه
ظهور، راه نجات است.
من به آمار زمین مشکوکم، اگر این سطح پر از آدم هاست؛ پس چرا یوسف زهرا تنهاست؟
یوسف زهرا! گذشته است سن حضورت ز سن نوح؛ ولی، شمار کشتی نشستگان نکرد تغییری.
سوسوی ستارگان آسمان در التهاب و انتظار توست؛ پس بیا و آسمان و زمین را گلستان کن
که:
رواق منظر چشم من، آشیانه توست * * * کرم نما و فرود اکه خانه، خانه توست
به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل * * * لطیفه های عجب زیر دام و دانه توست
خوشا به حال سال گذشته! دوازدهمین ماهش را دید و عمرش به سر رسید؛ اما من می ترسم،
عمرم به سر رسد و دوازدهمین ماهم را ندیده باشم.
یا مولانا یا صاحب الزمان! از ما به جز بدی که ندیدی، ببخشمان.
سال گذشته با تمام ادعاهایش، رفیق نیمه راه بود.
به امید آنکه این سال جدید، مانند اجدادش، نارفیق نباشد و با ظهور آقا
خودش را ابدی کند.
چهار دعای برتر لحظه تحویل سال: اول، دعا برای ظهور آن بی مثال؛ دوم، تمام ملت بی
ضرر و بی ملال؛ سوم، رسیدنمان به قله های کمال؛ چهارم، تمام جیب ها پر از پول، اما
حلال.
سال خود را با بهترین هفت سین آغاز کنید:
۱. ﴿سلامٌ قولاً مِنْ رَبِّ الرّحیم﴾؛(یس: ۵۸) «سلام
سخنی از جانب پروردگار مهرورز است».
۲. ﴿سلامٌ علی نوحٍ فِی العالَمین﴾ ؛(صافات: ۷۹)
«سلام بر نوح میان جهانیان».
۳. ﴿سلامٌ علی ابراهیم﴾؛ (صافات: ۱۰۹) «سلام بر
ابراهیم».
۴. ﴿سلامٌ علی موسی و هارون﴾؛ (صافات: ۱۲۰) «سلام بر
موسی و هارون».
۵. ﴿سلامٌ علی إِلْ یاسین﴾؛ (صافات: ۱۳۰) «سلام بر
اِلیاسین».
۶. ﴿سلامُ علی المٌرْسَلین﴾؛ (صافات: ۱۸۱) «سلام بر
فرستاده شدگان خداوند».
۷. ﴿سلامٌ هِی حتَّی مَطْلَعِ الفَجْر﴾؛ (فجر: ۵) «آن
شب تا سپیده دم سلامت است».
ای عزیز! برای دیدنت بهانه بسیار داریم؛ اما بها نه.
ای کاش تمام پنجره ها رو به تو باز می شدند، آن گاه تمام خانه ها آفتابی بودند.
وقتی طلوع کنی، نیلوفران سر از سجده بر می دارند.
این جمعه هم گذشت؛ اما یک روز جمعه، کسی آرام می آید؛ او نگاهش خیس عرفان است؛ قدم
هایش پر از معنا، دلش از جنس باران است؛ کسی فانوس بر دستش، مثال نور می آید؛ امید
قلب ما روزی، مثال نور می آید.
آرزوهایم زیر انبوهی از خاکستر، هنوز هم نفس می کشند، هنوز هم شعله ورند. ای کاش می
دانستم، نسیم مهربانی تو
کدامین جمعه می وزد.
پای بر سر خود نِه تا دوست را در آغوش گیری؛ آری تا کعبه وصلش، دوری تو فقط یک گام
است.
ای بهانه تمام اشک های صبح جمعه ام! و ناله های ندبه ام! چه می شود، بر این وجود بی
رمق نظر کنی؟
کدامین جمعه او مهمان خانه هایمان می شود و لبانمان، خندان به مژده ظهورش؟
ظهور مهدی زیباست؛ زیرا ظهور زیبایی هاست.
ای پدر! که دلْ خسته در چاه غیبت نشسته ای، ظهور کن که ﴿یا
اَبانا اسْتَغِفرْ لَنا ذُنوبَنا إنَّا کُنَّا خاطِئِین﴾؛ (یوسف: ۹۷) «ای
پدر ما! آمرزش گناهانمان را برایمان بخواه، به راستی که ما خطاکار بودیم».
مهدی جان! غم دنیا همه کس را بفریبد؛ اما صد دریغ، هیچکس درپی فهمیدن غم های تو
نیست.
جز او به هیچ واقعه ای دل نبسته ایم، موعود جمعه! چه زمان جمعه موعود می رسد؟
بی تو ای صاحب زمان بی قرارم هر زمان. از غم هجر تو من دلخسته ام؛ همچو مرغی بال و
پر بشکسته ام.
به هوش باش که حسین (علیه السلام) را منتظرانش کشتند. ای منتظر تو چه خواهی کرد؟
ای وسعت آسمان آبی، ای آیینه سبز آفتابی، ای رخشنده ترین ستاره عشق، ای کاش به شام
ما بتابی.
من جز عشق تو آغاز و پایانی ندارم. سر می نهم در کوی عشقت، جان می دهم در راه عشقت،
من چه گویم؟ من به جز عشقت سر و جانی ندارم.
کی می شود صبح ناشتای چشممان را به نگاه تو بگشاییم و شام تصویر تو را به قاب خواب
هایمان ببریم و شب و روزمان در فضای ظهور تو بگذرد.
یا مقلب القلوب و الابصار، سال نو آمد و نیامد یار.
یا مدبر اللیل و النهار، بی حضورش چه اشتیاق بهار.
یا محول و الاحوال، منتهی کن فراق را به وصال.
حول حالنا الی احسن الحال، به امید فرج همین امسال.
هرچه کردم نشوم علت رنجیدن او، باز نشد و بارها و بارها من دل زهرایی او را از گناهم
خستم. گفتم این بار که به نامه من مینگرد خوشحال است؛ اما اشکش به دلم گفت که من رو
سیَه ام وگنه کار.
آه! هجر تو ز درد و داغ دلگیرم کرد و اندوه و غم زمان زمی نگیرم کرد. من پیر سال و
ماه نیستم؛ اما این رفتن جمعه، جمعه ها پیرم کرد.
آتشی از عشق در جانم فکندی، خوش فکندی.
در اضطراب چه شب ها که صبح شان گم شد و چه روزها که گرفتار روز هفتم شد.
چقدر هفته پر از شنبه شد، شنبه به جمعه رسید و جمعه روز تفرّج برای مردم شد.
نیمه شعبان روز امید بشر بود و شادی امروز ما نهضت فردای توست.
خداوند خالق عشق است و محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) گل بوته آن؛ علی (علیه
السلام) تجلّی عشق است و زهرا (علیها السلام) تجلّی گاه آن.
حسن (علیه السلام) نماینده عشق است و حسین (علیه السلام) قافله سالار آن؛ عباس
(علیه السلام) نوشاننده عشق است؛ زینب (علیها السلام) شاهد عشق است و سجاد (علیه
السلام) راوی آن؛ باقر (علیه السلام) شکافنده عشق است و صادق (علیه السلام) احیاکننده
آن؛ کاظم (علیه السلام) صبرکننده بر عشق است و رضا (علیه السلام) ضامن آن؛ تقی
(علیه السلام) بخشاینده عشق است و نقی (علیه السلام) پاکی بخش آن و حسن (علیه
السلام) پرورش دهنده عشق است و مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) برپاکننده آن.
دلْ
سروده های مهدوی
نیازارم ز خود هرگز دلی را * * * که می ترسم در آن جای تو باشد
روا بود که گریبان ز هجر تو پاره کنم * * * دلم هوای تو کرده بگو چه چاره کنم
من و این جمعه های بی سامان * * * من و این ندبه های بی پایان
تا کسی رخ ننماید، ز کسی دل نبرد * * * دلبر ما، دل ما برد و به ما رخ ننمود
بخوانید یاران، همه دلداران * * * سرود هم عهدی، در فراق جانان
از پرده برون آی که دلم غرق تمناست
* * * تقصیر دلم نیست، تماشای تو زیباست
می خوانم هر شب، شعر هم عهدی * * * شب جمعه منم و ذکر یا مهدی
دیدار یار غایب، دانی چه لطف دارد * * * ابری که در بیابان، برتشنه ای ببارد
منتظرم منتظرم مسافرم زود برسه * * * یه صبح جمعه تو دعا، مهدی موعود برسه
همه گویند به امید ظهورش صلوات * * * کاش این جمعه بگویند به تبریک حضورش صلوات
خوب است ما هم مثل باران حس بگیریم * * * هر شب سراغی از گل نرگس بگیریم
می سوزم از فراقت روی از جفا بگردان * * * هجران بلای ما شد، یارب بلا بگردان
آن سفرکرده که صد قافله دلْ همره اوست * * * هرکجا هست، خدایا به سلامت دارش
الا که راز خدایی، خدا کند که بیایی * * * تو نور غیب نمایی، خدا کند که بیایی
ای غایب از نظر به خدا می سپارمت * * * جانم بسوختی و به جان دوست دارمت
یوسف از جرم زلیخا گر به زندان می رود * * * یوسف زهرا ببین از جرم ما حبس ابد گردیده
است
خیزید و گل افشانید، گل در چمن افشانید * * * طاووس جنان آمد، سلطان زمان آمد
مژده ای دل که مسیحا نفسی می آید * * * که ز انفاس خوشش بوی کسی می آید
پیک صبا دارد به لب از شوق دیدار این سخن بادا مبارک مقدمت، یا سیدی! یابن الحسن!
مژده آمدنت، قیمت جان می ارزد * * * تاری از موی تو آقا، به جهان می ارزد
گفته بودم گر بیایی مقدمت را گل فشانم * * * گل چه قابل مهربانم چشم هایم فرش راهت
مست عشقم، مست یارم، مست دوست * * * مست معشوقی که عالم مست اوست
صبح بی تو، رنگ بعدازظهر یک آدینه دارد * * * بی تو حتی مهربانی حالتی از کینه دارد
بی خبر از همه عالم ز تو خواهم خبری * * * دل خوشم گر ز تو آید خبر مختصری
ای طلوع چشم هایت دیدنی * * * غنچه لبخندهایت چیدنی
شنیدم که تو یک روز جمعه بر می گردی * * * کدام جمعه، نمی شد اشاره می کردی؟
در وفای عشق تو مشهور خوبانم چو شمع * * * شب نشین کوی سربازان و رندانم چو شمع
ای قائم آل نور، عطر سبز حضور * * * تا همیشه صبور می مانیم، به هوای ظهور
چه خوش است من بمیرم به ره ولای مهدی * * * سر و جان بها ندارد که کنم فدای مهدی
ای دل شیدای ما گرم تمنای تو * * * کی شود آخر عیان طلعت زیبای تو
خداوندا اگر داری بنای دادن عیدی * * * منورکن جهانی را به نور حضرت مهدی
مهدیا! یاران خوبت را مکن از بد جدا * * * روسیاه و روسفیدش جان آقا درهم ست
عصاره همه گل های احمدی، مهدی ست
* * * گل همیشه بهار محمدی، مهدی ست
آن که می گفت ز یک گل نشود فصل بهار * * * چه خبر داشت که همچون تو گلی می روید
ده روزه مهر گردون، افسانه است و افسون * * * یک لحظه خدمت تو، بهتر ز مُلک ما را
من ره به خلوت عشق هرگز نبرده بودم * * * پیدا نمی شدی تو، شاید که مرده بودم
امشب رسد از سامره بوی گل نرگس * * * گل ها همه چشم اند به سوی گل نرگس
طلایه دار سحرگاه نور می آید * * * امیر قافله عشق و شور می آید
تو بدین همه لطافت که ز حور دل ربودی * * * ز چه بر منِ سیه روی درِ دوستی گشودی؟
آتش دوست اگر در دل ما خانه نداشت * * * عمر بی حاصل ما این همه افسانه نداشت
تو امام عصر و عصر جمعه ها همه دلگیر * * * چه کنیم که مرداب گناهمان شده پاگیر
چشم برهم زدنی غافل از آن ماه نباشیم * * * شاید که نگاهی کند آگاه نباشیم
در راه عزیزی ست که با آمدنش * * * هر قطب نما، قبله نما خواهد شد
باز هم آدینه ای آمد ولی مهدی کجاست * * * یک نفر می گفت مهدی جمعه ها در کربلاست
باز هم جمعه شد و غصه من تازه شده * * * درد این بی خبری بی حد و اندازه شده
خوابیم و حقیقت به خدا نیست جز این * * * ما غایب و او منتظر آمدن ماست
ای منتظر غمگین مشو، قدری تحمل بیشتر * * * گردی به پا شد در افق، گویا سواری می
رسد
روز ظهور تو چه سرافکنده می شوند * * * آنان که در دعای فرج کم گذاشتند
دل مرده ایم بی تو اما مسیح من * * * یک جمعه هم زیارت اهل قبورکن
باز هم درد فراقت کمرم را خم کرد * * * باز دوری تو چشمان مرا پر نم کرد
این نیست مقام تو که آدم به تو نازد * * * عالم به تو، خلاق دو عالم به تو نازد
تا کسی رخ ننماید نبرد دل ز کسی * * * دلبر ما دل ما برد و به ما رخ ننمود
دل از ما برد و روی از ما نهان کرد
* * * خدایا با که این بازی توان کرد
هر که خواهد که با مهدی نشیند * * * گلی از خرمن وصلش بچیند
مصداق «قَبْلَ أنْ تَمُوتُوا» گردد * * * تا ماه جمالش را ببیند
نه شرم و حیا نه عار داریم از تو * * * اما گله بی شمار داریم از تو
ما منتظر تو نیستیم آقاجان * * * تنها همه انتظار داریم از تو
بر چهره پر ز نور مهدی صلوات * * * بر جان و دل صبور مهدی صلوات
تا امر فرج شود مهیا بفرست * * * بهر فرج و ظهور مهدی صلوات
هر چند خسته ایم از این حال نیا * * * شرمنده، اگر که ندارد اشکال نیا
ما خط تمام نامه هامان کوفی ست * * * آقای گلم زبان من لال، نیا
گرچه پیمان را شکستم، بر سر پیمانه ام * * * با همه بدعهدی ام، آن عاشق دیوانه ام
گر به ظاهر دورم از درگاه تو، ای نازنین * * * باز هم مشتاق روی دلکش جانانه ام
تقصیر من است اینکه، کم می آیی * * * هرگاه شدم اسیر غم می آیی
این جمعه و جمعه های دیگر حرف است * * * آدم بشوم، سه شنبه هم می آیی
زمستان خسته شد از بی بهاری * * * جهان می لرزد از این بی قراری
گمانم جمعه ای باقی نمانده * * * خدایا تا به کی چشم انتظاری
تا کی ورق ورق کنم این سررسید را * * * چون کودکی، رسیدن سال جدید را
با دست زیر چانه، تو را آه می کشم * * * چون غنچه ای که آخر اسفند، عید را
از دوری تو غمین و نالان هستیم * * * وز کرده خود کمی پشیمان هستیم
اصلیت ما را تو اگر می پرسی * * * از کوفه ولی مقیم ایران هستیم
به پای مهدی، همه سربازیم * * * ز ارکان ابرقدرت قرار اندازیم
ما خمارانیم، عبد جانانیم * * * تا ابد انصارالمهدی می مانیم
باز هم یک جمعه دیگر گذشت * * * روز موعود دل و دلبر گذشت
باز هم چشمم به راهت شد سپید * * * باز هم بیچاره دل در خون تپید
ما ساکن عصر جمعه هاییم * * * تو منتظری که ما بیاییم
غربت چه حکایت غریبی ست * * * آقا تو کجا و ما کجاییم
کاش بودی تا دلم تنها نبود
اگر صدها گره افتد به کارش * * * به دست او فرج در کار او شد
چرا دوری ز تو تقدیر ما شد * * * غم هجران گریبان گیر ما شد
تو غایب نیستی، مهجور ماییم * * * دریغا علتش تقصیر ما شد
مهر تو بر قلوب ما حک شد * * * وای بر آن که از تو منفک شد
هست کافر اگر در اوصافت * * * هر که وارد به قلب او شک شد
ای جمالت بهشت جان، مهدی * * * روی از ما نکن نهان، مهدی
ما به عشق تو زنده ایم مولا * * * یاد تو عمر جاودان، مهدی
خوشا آنان که با دلبر قرینند * * * مداوم با جنابش هم نشینند
بهر سو دیده خود را گشایند
من که می دانم لیاقت بهر دیدارت ندارم * * * قابلیت بهر ره بردن به دربارت ندارم
حلقه وار این سر اگر کوبم به درب آستانت * * * من تو را می خواهم از تو، کار با
اغیار ندارم
من از حق، بهر دیدارت ای نگارم * * * همیشه قابلیت خواستارم
زهی اقبال سعدم گر بدانم * * * که از لطفش قبولم کرده یارم
نمی داند کسی اوصاف یارم * * * همه عالم بود اضیاف یارم
چه سان شکر خدا باید که باشد * * * همیشه شاملم الطاف یارم
چو مهر تو ریشه کرده در جان و دلم * * * شد رشک ریاض جنت این آب و گلم
تو گر چه خطاهای مرا می پوشی * * * اما به خدا ز روی ماهت خجلم
به بالین می نهم سر بلکه در رویا تو را بینم
تا کی سفرت به طول می انجامد * * * برگرد دگر از این سفر مهدی جان
از آتش ستیزه و از جور بی امان * * * شد تنگ زندگانی دنیا به انس و جان
ذرات کون و مکان همه با هم ندا دهند * * * عجل علی ظهورک یا صاحب الزمان
ترسم بمیرم از غم هجران تو یابن الحسن * * * در آرزوی دیدن دوران تو یابن الحسن
روزی اگر چشمان من افتد بر روی ماه تو * * * این نیمه جان را می کنم قربان تو یابن
الحسن
دوست دارم که یک شب جمعه * * * صبح گردد به رسم خوش عهدی
ناگهان بشنوم ز سمت حجاز * * * نغمه دل خوش انا المهدی
آقا بیا به خاطر یاران ظهور کن * * * ما را از این هوای سراسیمه دور کن
وقتی برای بدرقه عشق می روی
برای من بیا امشب دعا کن * * * مرا از بند این دنیا رها کن
بیا و یک نظر بر من بیفکن * * * سپس من را به دردت مبتلا کن
این جمعه جان حضرت زهرا ظهور کن * * * قلب غمین منتظرانت را پر سرور کن
با یک توسلی به در خانه خدا * * * از جاده ظهور بیا و عبور کن
کدام نقطه این خاک زیر پای تو نیست * * * کدام پاره خورشید آشنای تو نیست
بگو کدام نسیم شکفته در وادی ست * * * که ذهنش آینه بندانی از صفای تو نیست
ورق های توسل گشته دسته * * * همه انگشتانمان هم، پینه بسته
فقط از تو سرودیم و نگفتیم * * * که از اعمالمان هستی تو خسته
شود اینکه از ترحم دمی ای سحاب رحمت * * * من خشک لب هم آخر ز تو تر کنم گلویی
بشکست اگر دل من به فدای چشم مستت * * * سر خُم می سلامت شکند اگر سبویی
همه موسم تفرج به چمن روند و صحرا * * * تو قدم به چشم من نه بنشین کنار جویی
ای جان جهان بسته به یک نیم نگاهت * * * دلْ گشته چو گل، سبز به خاک سر راهت
هم بام فلک پایگه قدر و جلالت * * * هم چشم ملک خاک قدم های سپاهت
عیسی به شمیم نفست روح گرفته * * * دل بسته دوصد یوسف صدیق به چاهت
دل های خدایی همه چون گوی به چوگان * * * ارواح مکرم همه درمانده جاهت
از عرش خداوند الی فرش به هر آن * * * هستند همه عالم خلقت به پناهت
دائم صلوات از طرف خالق و خلقت * * * بر روی سفید تو و بر خال سیاهت
زیباتر و بالاتری از آنکه به بیتی * * * تشبیه به خورشید کنم یا که به ماهت
سوگند به چشمت که رسولان الهی
آقا شما تفسیر قرآنید * * * البته ماقائل به تاویلیم
نه عالم به احکام قرآنیم * * * نه عامل تورات وانجیلیم
گفتند شرط راستی مستی است * * * ماهم که ذاتامست وپاتیلیم
تعجیل کلاّ کار شیطان است * * * اصلاچرامشتاق تعجیلیم؟
وقتی که شدآن وقت می گوییم * * * آقابیاکه کم کم تکمیلیم
وقت عمل هم می رسد اما * * * فعلا به فکرحفظ وترتیلیم
آخرچطوری حرف حق؟ وقتی * * * مشغول ذکر و ورد وتهلیلیم
توی صف عشاقتان از صبح * * * ماصاحبان ساک و زنبیلیم
گفتندکه روزجمعه می آیی * * * ماروزهای جمعه تعطیلیم...
۱- ابن بابویه قمی، ابو جعفر محمد
بن علی ابن حسین، کمال الدین وتمام النعمه، قم، سازمان چاپ ونشر دارالحدیث، ۱۳۸۰ش.
۲- طوسی، ابی جعفر محمد بن الحسن، الغیبه، قم، موسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۷ق.
۳- نعمانی، ابی عبد الله محمد ابن ابراهیم ابن جعفرالکاتب المعروف به ابن ابی زینب،
الغیبه، قم، انوارالهدی، ۱۴۲۲ق.
۴- مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، المکتب الاسلامیه، ۱۳۷۲ش.
۵- سلیمان کامل، (یوم الخلاص)روزگاررهایی، تهران، آفاق، ج۵، ۱۳۸۶ش.
۶- ابی اثیر، عزالدین ابوالحسن علی ابن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارالکتب
العربی، ۱۴۲۴ق.
۷- جمعی از محققان، آفتاب مهر، قم، بنیادفرهنگی مهدی موعود، چ۵، ۱۳۸۸ش.
۸- طبرسی، ابی منصور احمد بن علی ابن ابی طالب، الاحتجاج، قم، انتشارات اسوه، بی تا.
۹- دشتی، محمد، نهج البلاغه، قم، موسسه تحقیقاتی امیرالمومنین (علیه السلام)، ج۱۷،
۱۳۸۲ش.
۱۰- نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، تهران، آسیانا، ج۲، ۱۳۸۶ش.