قوله تعالی:
﴿أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحانَهُ وَتَعالی عَمَّا یشْرِکونَ﴾ (النحل: ۱)
ترجمه آیه:
(امر الهی آمد پس آن را زود مشمارید، خداوند منزّه ومتعالی از شرک مشرکان است).
متن روایت (۱):
ابن بابویه: قال: حدثنا محمد بن الحسن بن أحمد بن الولید (رضی الله عنه) قال: حدثنا محمد بن الحسن الصفار، عن یعقوب بن یزید، عن محمد بن أبی عمیر، عن أبان بن عثمان، عن أبان بن تغلب قال: قال أبو عبد الله (علیه السلام) (إن) أول من یبایع القائم (علیه السلام) جبرئیل (علیه السلام) ینزل فی صورة طیر أبیض فیبایعه ثم یضع رجلاً علی بیت الله الحرام ورجلاً علی بیت المقدس، ثم ینادی بصوت ذلق (طلق تسمعه) یسمع الخلائق: ﴿أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ﴾(۱).
ترجمه روایت (۱):
ابن بابویه گوید: حدیث آورد ما را محمّد بن حسن بن احمد بن ولید (رضی الله عنه)، وی گفت: حدیث آورد ما را محمّد بن حسن صفّار، از یعقوب بن یزید، از محمّد بن ابی عمیر، از ابان بن عثمان، از ابان بن تغلب که گفت: حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) فرمود: نخستین کسی که با قائم (علیه السلام) بیعت میکند جبرئیل است که به صورت پرنده ی سپیدی نازل میشود وبا آن حضرت بیعت میکند. سپس یک پای بر بیت الله الحرام وپای دیگر بر بیت المقدس میگذارد. آنگاه با صدای فصیح بلیغی- که خلایق میشنوند- فریاد خواهد زد: (امر الهی آمد! پس در آن شتاب نورزید).
متن روایت (۲):
ورواه العیاشی: بإسناده عن أبان بن تغلب، عن أبی عبد الله (علیه السلام): أن أول من یبایع القائم (علیه السلام) جبرائیل (علیه السلام) ینزل علیه فی صورة طیر أبیض فیبایعه، وساق الحدیث الی آخره(۲).
ثم قال العیاشی عقیب الحدیث: وفی روایة اخری عن أبی جعفر (علیه السلام).
ترجمه روایت (۲):
وعیّاشی آن را به سند خود از ابان بن تغلب، از حضرت ابو عبد الله صادق (علیه السلام) روایت کرده است که: نخستین کسی که با قائم (علیه السلام) بیعت میکند جبرائیل (علیه السلام) است که به صورت پرنده ی سپیدی بر آن حضرت فرود میآید. پس با امام (علیه السلام) بیعت کند، وحدیث را تا به آخر آورده است.
آنگاه عیّاشی در دنباله ی حدیث گفته است: در روایت دیگری از ابان از حضرت ابو جعفر باقر (علیه السلام) مشابه همین حدیث آمده است.
متن روایت (۳):
محمد بن إبراهیم النعمانی: فی الغیبة قال: أخبرنا علی بن أحمد، عن عبـ(ـیـ)ـد الله بن موسی (العلوی) قال حدثنا (عن) علی بن الحسین، عن علی بن حسان، عن عبد الرحمن بن کثیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قول الله (عزَّ وجلَّ): ﴿أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ﴾، قال: هو أمرنا أمر الله (عزَّ وجلَّ) فلا یستعجل به، یؤیده بثلاثة أجناد (بـ)ـالملائکة و(بـ) المؤمنین و(بـ)ـالرعب وخروجه کخروج رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم)، وذلک قوله (عزَّ وجلَّ): ﴿کما أَخْرَجَک رَبُّک مِنْ بَیتِک بِالْحَقِّ [وَإِنَّ فَرِیقاً مِنَ الْمُؤْمِنِینَ لَکارِهُونَ]﴾(۳).
ورواه المفید فی کتاب الغیبة: بإسناده، عن عبد الرحمن بن کثیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام).
ترجمه روایت (۳):
محمّد بن ابراهیم نعمانی در کتاب الغیبه گوید: خبر داد ما را علیّ بن احمد، از عبید الله بن موسی [علوی، از علیّ بن الحسن، از علیّ بن حسّان، از عبد الرّحمان بن کثیر، از حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) که درباره ی فرموده ی خدای (عزَّ وجلَّ):
(امر الهی آمد. پس در آن شتاب نورزید) فرمود: آن امر ماست (که) خداوند (عزَّ وجلَّ) فرموده است. پس در آن عجله نشود.
خداوند آن را با سه سپاه تأیید میفرماید: فرشتگان ومؤمنان ورعب. خروج آن حضرت نیز همچون خروج رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلّم) خواهد بود وآن فرموده ی خدای (عزَّ وجلَّ) است: (همچنانکه خداوند تو را به حق (وبرای اعلای کلمه ی (توحید) از خانهات بیرون ساخت وگروهی از مؤمنان آن را ناپسند داشتند.
این حدیث را شیخ مفید نیز در کتاب الغیبه، به سند خود از عبد الرّحمان بن کثیر، از حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است.
متن روایت (۴):
أبو جعفر محمد بن جریر الطبری: قال: أخبرنی أبو المفضل محمد بن عبد الله قال: أخبرنا محمد بن همام قال: أخبرنا جعفر بن محمد بن مالک قال: حدثنا علی بن یونس الخزاز، عن إسماعیل بن عمر، عن (بن) أبان، عن أبیه، عن أبی عبد الله (علیه السلام) قال: إذا أراد الله قیام القائم (علیه السلام) بعث جبرائیل فی صورة طائر ابیض فیضع إحدی رجلیه علی الکعبة والأخری علی بیت المقدس ثم ینادی بأعلی صوته: ﴿أَتی أَمْرُ اللهِ فَلا تَسْتَعْجِلُوهُ﴾ قال: فیحضر القائم (علیه السلام) فیصلی عند مقام إبراهیم (علیه السلام) رکعتین ثم ینصرف وحوالیه أصحابه وثم ثلاثمائة وثلاثة عشر رجلاً، إن فیهم لمن یسری من فراشه لیلاً فیخرج ومعه الحجر فیلقیه فتعشب الأرض(۴).
ترجمه روایت (۴):
ابو جعفر محمّد بن جریر طبری گوید: خبرم داد ابو المفضّل محمّد بن عبد الله، گفت: محمّد بن همّام خبرمان داد، گفت: جعفر بن محمّد بن مالک خبرمان داد، گفت: علیّ بن یونس خزّاز حدیثمان داد، از اسماعیل بن عمر بن ابان، از پدرش، از حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) که فرمود: هرگاه خداوند بخواهد که قائم (علیه السلام) قیام کند، جبرئیل را به شکل پرنده ی سپیدی میفرستد. او یک پای بر خانه ی کعبه وپای دیگر بر بیت المقدس میگذارد.
سپس با صدای بلند بانگ میزند: (امر الهی آمد. پس در آن شتاب نورزید) امام صادق (علیه السلام) فرمود: آنگاه حضرت قائم (علیه السلام) حاضر میشود ودر مقام ابراهیم، دو رکعت نماز میگزارد.
سپس درحالیکه اصحابش- که ۳۱۳ تناند- در پیرامونش باشند، میرود. به درستی که در میان اصحاب او کسانی هستند که شبانه از بستر خود هجرت میکنند. پس بیرون میروند وبا آنان سنگ (مخصوص) ی است که چون آن را افکنند، از زمین گیاه میروید.
پاورقی:
-----------------
(۱) کمال الدین وتمام النعمة: ۲، ۶۷۱، ودر حدیث: فتکلم بلسان ذلق طلق يعني: بلیغ وفصیح - الطریحی.
(۲) تفسیر عیاشی: ۲، ۲۵۴.
(۳) کتاب غیبت: ۱۲۸.
(۴) دلائل إمامت: ۲۵۲.