﴿حَتَّی إِذَا رَأَوْا مَا یوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَیعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً وَأَضْعَفُ جُنْداً﴾ (مریم: ۷۵)
قوله تعالی:
﴿حَتَّی إِذَا رَأَوْا مَا یوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَیعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَکاناً وَأَضْعَفُ جُنْداً﴾ (مریم: ۷۵)
ترجمه آیه:
(تا آنگاه که وعده ی [عذاب] را به چشم خود ببینند که یا [به کشته شدن وعقوبت] عذاب دنیاست ویا فرارسیدن ساعت [مقرر] به زودی خواهند دانست که کدامیک [از مؤمنان وکافران] جایگاهش بدتر وسپاهش ضعیفتر است).
متن روایت:
محمد بن یعقوب: عن محمد بن یحیی، عن سلمة بن الخطاب، عن الحسن بن عبد الرحمن، عن علی بن ابی حمزة، عن ابی بصیر عن ابی عبد الله (علیه السلام) فی قول الله (عزَّ وجلَّ): ﴿واذا تتلی علیهم ایاتنا بینات قال الذین کفروا للذین آمنوا ای الفریقین خیر مقاماً واحسن ندیاً﴾ قال: کان رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلم) دعا قریشاً الی ولایتنا فنفروا وانکروا: ﴿فقال الذین کفروا﴾ من قریش ﴿للذین امنوا﴾ والذین اقروا لامیر المؤمنین ولنا اهل البیت (ای الفریقین خیر مقاما واحسن ندیا) تعییرا منهم فقال الله (عزَّ وجلَّ) رداً علیهم ﴿وکم اهلکنا قبلهم من قرن﴾ من الامم السالفة - ﴿هم احسن اثاثا ورئیاً﴾ قلت: قوله: ﴿من کان فی الضلالة فلیمدد له الرحمن مدا﴾ قال: کلهم کانوا فی الضلالة لا یؤمنون بولایة امیرالمؤمنین (علیه السلام) ولا بولایتنا فکانوا ضالین مضلین فیمد لهم فی ضلالتهم وطغیانهم حتی یموتوا فیصیرهم [الله] شراً مکاناً واضعف جندا، قلت: قوله: ﴿حتی اذا رأوا ما یوعدون﴾ فهو خروج القائم (علیه السلام) وهو الساعة فسیعلمون ذلک الیوم وما نزل بهم من الله علی یدیه ولیه [قائمة]، فذلک قوله: ﴿من هو شر مکانا﴾ - یعنی عند القائم- ﴿واضعف جندا﴾ قلت: قوله: ﴿ویزید الله الذین اهتدوا هدی﴾؟ قال: یزیدهم ذلک الیوم هدی علی هدی باتباعهم القائم (علیه السلام) حیث لا یجحدونه ولا ینکرونه قلت: قوله: ﴿لا یملکون الشفاعة الا من اتخذ عند الرحمن عهدا﴾؟ قال: الا من دان الله بولایة امیر المؤمنین والائمة من ولده [بعده] (علیهم السلام) فهو العهد عند الله، قلت: قوله: ﴿ان الذین امنوا وعملوا الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا﴾؟ قال: ولایة امیر المؤمنین (علیه السلام) هی الود الذی قال الله تعالی، قلت: [قوله]: ﴿فانما یسرناه بلسانک لتبشر به المتقین وتنذر به قوما لدا﴾؟ قال: انما یسره الله علی لسانه حین اقام امیر المؤمنین (علیه السلام) علما فبشر به المؤمنین وانذر به الکافرین وهم الذین ذکرهم الله فی کتابه ﴿لدا﴾ ای کفارا(۱).
ترجمه روایت:
محمّد بن یعقوب: از محمّد بن یحیی، از سلمه بن الخطّاب، از حسین بن عبد الرّحمان، از علیّ بن ابی حمزه، از ابو بصیر، از حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) روایت آورده که درباره ی قول خدای -تعالی-: (وچون آیات ونشانه های ما به روشنی بر آنان خوانده میشود، کسانی که کفر ورزیدند به آنان که ایمان آورده اند گویند: کدام یک از دو گروه (ما وشما) مقام بهتر وجایگاه خوبتری دارد؟) آن حضرت فرمود: رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلّم) قریش را به ولایت ما دعوت کرد؛ ولی آنها دوری گزیدند وآن را منکر شدند، (پس کسانی که کفر ورزیدند) از قریش (به آنان که ایمان آورده بودند) وکسانی که به امیر المؤمنین وما اهل البیت اقرار داشتند، گفتند: (کدام یک از دو گروه مقام بهتر وجایگاه خوبتری دارد؟) این سخن را از روی سرزنش به مؤمنان گفتند. پس خداوند (عزَّ وجلَّ) در ردّ آنها فرمود: (پیش از ایشان چه نسلهایی را) از امّتهای گذشته (هلاک کرده ایم که آن نسلها اثاث وزندگانی جالبتر وبهتری داشتند عرضه داشتم: اینکه خداوند فرمود: (هر کس به راه ضلالت رفت، خدای رحمان او را مهلت وتمکّن میدهد)؟ فرمود: همه ی آنان در مسیر گمراهی بودند؛ نه ولایت امیر المؤمنین (علیه السلام) را باور داشتند ونه ولایت ما را گردن نهادند. پس آنان گمراهان وگمراه کنندگانی بودند. پس (خدا) ایشان را در ضلالت وسرکشیشان مهلت میدهد تا هنگامی که بمیرند. سپس [خداوند] آنها را به وضع بدتر وسپاه ضعیفتری منتقل فرماید.
عرض کردم: اینکه خداوند فرمود: (تا آنگاه که وعده ی (عذاب) را به چشم خود ببینند که یا (به کشته شدن وکیفر و) عذاب دنیاست ویا فرا رسیدن ساعت (وعذاب قیامت). به زودی خواهند دانست که کدام یک (از مؤمنان وکافران) جایگاهش بدتر وسپاهش ضعیفتر است) فرمود: اینکه فرماید: (تا آنگاه که وعده ی (عذاب) را به چشم خود ببینند) آن خروج حضرت قائم (علیه السلام) وهمان ساعت است. در آن روز خواهند دانست وآنچه از سوی خداوند به دست ولیّش فرود می آید وهمین است که فرمود: (کدام یک جایگاهش بدتر است) یعنی: نزد حضرت قائم (علیه السلام) (... وسپاهش ضعیفتر گفتم: اینکه فرماید: (وخداوند آنان را که راه را یافته اند، رهنمونی افزاید)؟ فرمود: در آن روز، به خاطر پیرویشان از حضرت قائم (علیه السلام) هدایت روی هدایت میافزاید؛ زیرا که او را رد نکنند وانکار ندارند.
عرضه داشتم: اینکه خداوند فرمود: (در آن روز مالک شفاعت نباشد مگر کسی که نزد خدای رحمان عهدی گرفته باشد)؟ فرمود: یعنی) مگر کسی که با ولایت امیر المؤمنین وامامان از فرزندانش (علیهم السلام) خدای را دینداری کرده باشد که عهد نزد خداوند همین است.
عرض کردم: اینکه فرموده: (همانا کسانی که ایمان آورده وکارهای خوب وشایسته کرده اند خدای رحمان برایشان محبّت ودوستی (عمیقی) قرار خواهد داد)؟ فرمود: ولایت امیر المؤمنین (علیه السلام) همان مودّت ودوستی ای است که خدای -تعالی- فرموده است.
عرضه داشتم: (همانا ما حقایق این قرآن را تنها به زبان تو آسان وروان ساختیم تا به وسیله ی آن متّقیان را مژدگانی وگروه سرسخت را هشدار دهی) (چه طور؟) فرمود: البتّه خداوند آن را بر زبان او آسان داشت؛ هنگامی که امیر المؤمنین (علیه السلام) را به راهنمایی نصب فرمود. پس مؤمنان را مژده داد وکافران را از (مخالفت) آن برحذر داشت واینان همانهایند که خداوند آنان را در کتاب خود به عنوان لدّا (-سرسختان) یعنی کافران یاد کرده است.
پاورقی:
-----------------
(۱) کافی: ج۱ ص ۴۳۱.
