﴿سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ، لِلْکافِرینَ لَیسَ لَهُ دافِعٌ، مِنَ الله ذِی الْمَعارِجِ﴾ (المعارج: ۱ - ۳)

قوله تعالی:

﴿سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ، لِلْکافِرینَ لَیسَ لَهُ دافِعٌ، مِنَ الله ذِی الْمَعارِجِ﴾ (المعارج: ۱ - ۳)

ترجمه آیه:

(سؤال کننده ای از کیفری شدنی جویا شد * (او بداند که) آن (کیفر) از کافران دفع نشود *  که از سوی خداوند مالک آسمانهاست).

متن روایت (۱):
علی بن إبراهیم: قال: سئل أبو جعفر (علیه السلام) عن معنی هذا فقال: نارٌ تخرج من المغرب وملک یسوقها من خلفها حتی یأتی دار سعد بن همام عند مسجدهم فلا تدع داراً لبنی أمیة إلّا أحرقتها وأهلها ولا تدع داراً فیها وِترٌ لآل محمد إلاّ أحرقتها وذلک المهدی (علیه السلام)(۱).
ترجمه روایت (۱):
علیّ بن ابراهیم گوید: از حضرت ابو جعفر باقر (علیه السلام) درباره ی معنی این آیه سؤال شد. آن حضرت فرمودند: آتشی است که از سوی مغرب بر می آید وپادشاهی از پشتسر آن را پیش میراند تا اینکه به خانه ی بنی سعد بن همّام نزد مسجدشان برسد. پس خانه ای برای بنی امیّه باقی نمیگذارد، مگر اینکه آن را واهل آن را میسوزاند وخانه ای که در آن خونی از آل محمّد (علیهم السلام) (ستمگری نسبت به آل محمّد (علیهم السلام)) باشد، رها نمیسازد، مگر اینکه آن را میسوزاند واو مهدی (علیه السلام) است.
متن روایت (۲):
محمد بن إبراهیم النعمانی: عن محمد بن همام قال: حدثنا جعفر ابن محمد بن مالک قال: حدثنی (حدثنا) محمد بن الحسین بن أبی الخطاب، عن الحسن (الحسین) بن علی، عن صالح بن سهل، عن أبی عبد الله (جعفر بن محمد (علیهما السلام)) فی قول الله (عزَّ وجلَّ) (قوله تعالی): ﴿سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ﴾ (فـ) قال: تأویلها فیما یجیء (یأتی) عذاب یرتفع فی الثویة، یعنی ناراً (حتی) تنتهی الی (الکناسة) کناسة بنی أسد حتی تمر بثقیف لا تدل وتراً لآل محمد (علیهم السلام) إلاّ أحرقته وذلک قبل خروج القائم(۲).
ترجمه روایت (۲):
محمّد بن ابراهیم نعمانی از محمّد بن همّام روایت کرده است: حدیثمان داد جعفر بن محمّد بن مالک، گفت: حدیثمان داد محمّد بن حسین بن ابی الخطّاب، از حسن بن علی، از صالح بن سهل، از حضرت امام ابو عبد الله جعفر بن محمّد (علیهما السلام) که درباره ی قول خدای -عزَّ وجلَّ-: (سؤال کننده ای از کیفری شدنی جویا شد) فرمود: تأویل آن خواهد آمد. عذابی (یعنی آتشی) در ثویّه بلند میشود تا اینکه به کناسه [کناسه ی بنی اسد] میرسد تا جایی که به (خانه های قبیله ی) ثقیف بگذرد؛ هیچ خونی (ستمگری) نسبت به آل محمّد (علیهم السلام) را برجای نمیگذارد، مگر اینکه آن را بسوزاند وآن پیش از خروج قائم (علیه السلام) است.
متن روایت (۳):
عنه: قال: أخبرنا أبو سلیمان أحمد بن هوذة قال: حدثنا إبراهیم بن إسحاق النهاوندی قال حدثنا (عن) عبد الله بن حماد الانصاری، عن عمرو ابن شمر، عن جابر قال: قال أبو جعفر (علیه السلام): کیف یقرؤون هذه السورة؟ قال: قلت: وأیـ(ـة) سورة؟ قال: (سورة) سأل سائل بعذاب واقع.
فقال (علیه السلام): لیس هو سأل بعذاب واقع، وإنما هو: سال سیل (بعذاب واقع)(۳)، وهذه (هی) نار تقع بالثویة، ثم تمضی الی کناسة بنی أسد (ثم تمضی الی ثقیف) فلا تدع وتراً لآل محمد (علیهم السلام) إلاّ أحرقته(۴).
ترجمه روایت (۳):
از اوست که گوید: ابو سلیمان احمد بن هوذه خبرمان داد گفت: ابراهیم بن اسحاق نهاوندی برایمان حدیث گفت که: عبد الله بن حمّاد انصاری از عمرو بن شمر، از جابر برایمان حدیث گفت که: حضرت امام ابو جعفر باقر (علیه السلام) فرمود این سوره را چگونه میخوانند؟ راوی گوید: عرض کردم: کدامین سوره را؟ فرمود: «سوره ی سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ» پس آن حضرت (که درود خدا بر او باد) ادامه داد:
این سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ نیست؛ بلکه سال سیل (بعذاب واقع) است واین آتشی است که در ثویّه واقع خواهد شد. سپس به کناسه ی بنی اسد میرود.
[آنگاه به سمت ثقیف رویآور میگردد]. پس هیچ (ستمگر وامدار) خونی نسبت به آل محمّد (علیهم السلام) برجای نخواهد گذاشت؛ مگر اینکه او را خواهد سوزاند.

پاورقی:

-----------------

(۱) تفسیر قمی: ج۲ ص ۳۸۵.
(۲) کتاب غیبت: ۲۷۲.
(۳) در مأخذ نیست.
(۴) کتاب غیبت: ۲۷۲.