(۴۴) بازكاوى حقوق امام مهدى عليه السلام
بازكاوى حقوق امام مهدى عليه السلام
سينه پر درد وفغان است چه پنهان از تو * * * سبزه را بوى خزان است چه پنهان از تو
اى دريغا! شاهبازان به چه قانع شده اند! * * * دل نرگس نگران است چه پنهان از تو
واعنا على تادية حقوقه اليه. فابذل نفسى ومالى وولدى واهلى وجميع ما خولنى ربى بين يديك.
1. در ايام الله ميلاد خاتم الاوصياء، حجت خدا، نور آل محمد صلى الله عليه وآله،(1) مهدى فاطمه عليه السلام هستيم. مى توان اين روز را به عادت گذراند وبه غفلت سپرى كرد واز يم به نمى واز دريا به قطره اى قانع شد ومى توان به بازكاوى حقوق امام مهدى عليه السلام ومحاسبه ى عهد وپيمان هايى كه با آن حضرت داريم، پرداخت وبا نقبى به نور ومحاسبه ها وبازكاوى ها، به وسعت ها وهدايت هاى بيش ترى رسيد.
2. مهدويت، قلب تپنده ى حيات شيعه در تمامى قرون واعصار است.
مهدويت، رمز وراز نجات انسان معاصر از بن بست ها وگرداب ها است.
مهدويت، نه يك راه، كه تنها راه است.
مهدويت، انرژى متراكمى است كه اگر به درستى از آن بهره گرفته شود، توانايى شگرفى در وحدت همگان وبسط معنويت واحياى دين دارد.
مهدويت واعتقاد به يك منجى ومصلح، باور مشترك همه ى اديان ونداى قلبى همه ى مستضعفان در سرتاسر اين كره ى خاكى است.
مهدويت، باورى عميق است كه ريشه در ساخت وبافت انسان دارد.
مهدويت، اميد مستضعفان ونويد پايان سبز زمان است.
مهدويت، چشم اندازى است زيبا به جهان آينده وآينده ى جهان.
مهدويت، سرفصل رويش وتولد نهايى انسان است.
مهدويت، حقيقت سترگى است كه جهان با وجود او، بر مدار عشق مى چرخد، وخورشيد، به يمن درخشش نورش، زمين وآسمان را نور باران مى سازد.
مهدويت، عامل رعب وهراس همه ى مستكبرين ودشمنان انسانيت است. مهدويت، برگى زرين در دفتر تاريخ انسان است.
مهدويت، نگاه سبز شيعه وادامه ى كربلا ونگاه سرخ حسين عليه السلام است.
مهدويت، آخرين پناه وخاكريز انسان معاصر در برابر همه ى سياهى ها وپلشتى ها است.
مهدويت، رمز پيروزى واستمرار انقلاب اسلامى ايران است.
مهدويت، اميد وحيات وزيبايى وعشق وشور ونشاط، ودر يك كلمه، همه چيز ما است.
يابن الحسن! روحى فداك! متى ترانا ونراك؟(2)
3. امروزه، دشمنان، سرمايه گذارى فراوانى در راه مبارزه با اين انديشه ى حيات بخش - كه اساس تشيع است - كرده اند. اين هجوم هاى خشن كه پس از پيروزى انقلاب اسلامى وبويژه در دهه ى اخير، به ساحت مهدويت شده است نشان از اهميت وحياتى بودن اين موضوع براى دشمن دارد.
دشمن، نيك مى داند كه حيات شيعه، در گرو دو نگاه سرخ وسبز است: نگاه حسينى ونگاه مهدوى. با يكى، قيام مى كند وبا ديگرى، آن را حفظ مى كند. اين همه هجوم از ايجاد شبهه گرفته تا انواع فيلم ها وبازى هاى رايانه اى، نشانه ى هراس آنان از اين حقيقت سترگ است.
امروزه، دشمن، حيات خود را در زوال ويا تحريف اين انديشه مى داند. انديشه اى كه مانند روح، در كالبد معتقدانش رسوخ مى كند وآنان را در برابر همه ى مستكبران به پا مى دارد.
4. به شهادت روايات متعدد، ايرانيان نقش بزرگى در زمينه سازى ظهور آن حضرت دارند.(3) اين روايات، چنان كه بشارت است، هشدارى به وظيفه ى سنگين ايران اسلامى هم هست.
ناگفته نماند كه اين روايات، دشمنان را هم در مورد ما حساس كرده وآنان را به سرمايه گذارى بيش ترى براى به انحراف كشيدن نسل جوان اين مرز وبوم ودورى آنان از انديشه ى مهدويت، كه در حقيقت، اساس انقلاب ما هم هست، وا مى دارد.
5. مساله ى مهدويت، همواره از مظلوم ترين ها بوده است، چه قبل وچه بعد از انقلاب. قبل از انقلاب، اسير حجتيه اى ها بود وپس از انقلاب، هر كه مى خواست در اين وادى داخل شود، ترس از اتهام انتساب به اين انجمن، براى بازداشتن وانزواى او كافى بود، اما در چند سال اخير، با كوشش برخى مراكز وبه ميدان آمدن تنى چند از افراد شناخته شده وهمراه وهماهنگ با انقلاب ورهبرى، اين سد شكسته شد واين مبحث، از انحصار منحرفان وكج سليقگان، خارج گشت.
در هر حال، آن چه كه قابل كتمان نيست، اين است كه پس از انقلاب، آن گونه كه شايسته ى اين مباحث وموضوعات بود، به آن پرداخته نشد ودر نتيجه، بيش از دو دهه، ركود بر اين مباحث سايه انداخت. جبران اين ركود وتوقف، آن هم در عصر سرعت، خود تلاش مضاعف را از همه ى نهادها ومسئولان مى طلبد.
6. هر كسى را سالى است، از كشاورز وتاجر گرفته تا عارفان وسالكان. يكى، سالش را هنگام برداشت محصول قرار مى دهد وديگرى، هنگام تحصيل سود. بر شيعيان مهدى باور وسالكان مهدى زيست، فرض است كه در نيمه ى شعبان، در كنار اعمال فراوان شب وروز آن، به محاسبه ى تكاليف وعهدهاى خود با امام شان بپردازند وبر حقوق آن حضرت وآن چه نسبت به آن بزرگوار كرده اند ونكرده اند، مرورى داشته باشند. بر كرده ها، سپاسگزار وشاكر باشند وبر نكرده ها، استغفار وتصميم بر جبران.
7. ما، هر يك، عهدهايى داريم با خداى مان، پيامبرمان وامام مان.
با خداى مان عهد كرديم كه شرك نورزيم
(الم اعهد اليكم يا بنى آدم ان لاتعبدوا الشيطان).(4)
(واطاعت او واوليايش را گردن گذاريم).(5)
با پيامبرمان عهد بستيم، پاسدار وحى وحامى وصى او باشيم.
با امام مان ميثاق بستيم كه او را بشناسيم ودر برابرش تسليم باشيم(6) وجان ومال وخويشان وهمه ى آن چه كه خداوند به ما ارزانى داشته، فدايش كنيم وبه پايش بريزيم:
(وهو عهدى اليك وميثاقى لديك... فابذل نفسى ومالى وولدى واهلى وجميع ما خولنى ربى بين يديك والتصرف بين امرك ونهيك).(7)
با او عهد كرديم كه مدافع حريمش باشيم ودر برطرف كردن حوايج وخواسته هاى او - كه در حقيقت، خواسته هاى ما وبه نفع خود ما است - كوشا باشيم:
(اللهم! اجعلنى من انصاره واعوانه والذابين عنه والمسارعين اليه فى قضاء حوائجه والممتثلين لاوامره والمحامين عنه والسابقين الى ارادته والمستشهدين بين يديه).(8)
وزمينه ساز حكومتش باشيم:
(يوطئون للمهدي سلطانه).(9)
وبه دوستانش محبت بورزيم وبا دشمنانش بستيزيم:
(سلم لمن سالمكم وحرب لمن حاربكم).
اين حقوق، چه فردى وچه اجتماعى، حقوق سنگينى است تا آن جا كه براى اداى آن ها، بايد از ذات احديت استعانت جست:
(واعنا على تادية حقوقه اليه).(10)
از حقوق فردى، در فرصتى ديگر بايد گفت وگو كرد. (در كتاب مكيال المكارم تا حدود هشتاد وظيفه، شمارش شده است). مناسب است در اين فرصت، به بررسى وظايف جامعه ى ايران اسلامى به عنوان زمينه سازان قيام وانقلاب آن حضرت ونهادهاى حكومتى وغيرحكومتى آن بپردازيم، از صدا وسيما گرفته تا آموزش وپرورش، دانشگاه، حوزه، وزارت ارشاد، سازمان تبليغات، مراكز توليد سينمايى، پژوهش گاه ها ومراكز ومديرانى كه نيروى انسانى كلانى تحت پوشش دارند.
بهتر، اين است كه در اين ايام، هر يك از اين نهادهاى تاثير گذار حكومت دينى، به بازكاوى كارنامه ى يك ساله ى خود بپردازند ونتيجه را به عنوان يك وظيفه ى خطير به اطلاع مردم برسانند.
در ادامه، مرورى خلاصه به وظايف برخى از اين نهادها، به عنوان نمونه، خواهيم داشت وبررسى همه آنها را به فرصتى ديگر وامى گذاريم.
حوزه
بدون ترديد، سهم اساسى در احيا وگسترش فرهنگ مهدويت، از آن حوزه است. حوزه، نهادى ريشه دار واصيل است كه در دوره ى رسول اكرم صلى الله عليه وآله با آيه ى (نفر) شكل گرفت ودر تمامى قرون واعصار، پاسدار اسلام از دستبردها وحوادث بود.
كوتاهى وعدم حضور فعال حوزه وحوزويان در اين امر خطير، زمينه ساز بروز خرافات وسطحى نگرى از يك طرف ودر دست گرفتن اين مقوله ى سترگ از سوى افرادى ناشايست شده است.
ظهور وبروز امثال حجتيه اى ها وملاقاتى ها (مروجين افراطى ملاقات با امام زمان عليه السلام) ريشه در غيبت حوزه در اين عرصه دارد. جا دارد حوزه به عنوان متولى اين امر، قدم هاى جدى ترى در اين راه بردارد وبا ايجاد يك مركز تخصصى ويا مشاركت ونظارت بر مراكزى كه با اين نام فعاليت مى كنند، به آموزش ها وپژوهش هاى اساسى در اين عرصه - كه جدا جاى آنها خالى است - وسپس ارائه وتبليغ آن در سطح داخلى وخارجى بپردازد.
در آموزش هاى حوزوى، درس هايى مانند: مبانى اعتقادى مهدويت، تاريخ عصر غيبت، حديث شناسى ومنبع شناسى مهدويت، دعاشناسى، شناخت فرقه ها وگروه هاى انحرافى، بايد از جايگاه شايسته اى برخوردار باشد. از ياد نبريم كه غفلت ما زمينه ساز ظهور وبروز ديگران است.
شمع فروزنده چو پنهان شود شب پره بازيگر ميدان شود
آموزش وپرورش ودانشگاه
مقوله ى مهدويت، در هيچ يك از اين دو نهاد آموزشى، جايگاه شايسته اى ندارد. در درس هاى عمومى دانشگاهى كه بيش از چند صفحه ى محدود، ديگر هيچ نشانى نيست ودر آموزش وپرورش هم آن قدر كم رنگ وضعيف است كه در يك بررسى وپژوهش در متون درسى، عرق شرم بر جبين مان نشست واز آن امام وولى نعمت تان، بسى خجالت كشيديم.
صدا وسيما
اين رسانه، به خاطر گستردگى ونفوذى كه دارد، مى تواند بيش ترين نقش را در تبيين وترويج اعتقاد صحيح به مهدويت وامام عصر عليه السلام داشته باشد. از اين رو، شايسته است كمى بيشتر به آن بپردازيم.
كارنامه ى صدا وسيما، گرچه نسبت به سال هاى گذشته، كمى بهتر است، اما نسبت به آن چه كه از او انتظار مى رفت ومى رود هنوز فاصله ى بسيار زيادى دارد.
مشكل اين رسانه، اين جا است كه فرهنگ مهدويت را به برگزارى يك يا دو برنامه ى دعا وسخنرانى در صبح هاى جمعه خلاصه كرده است. مشكل تر آن كه اقبال عمومى به چنين برنامه هاى ضعيفى را به حساب جذابيت برنامه ى خود مى گذارد، غافل از آن كه سبب اين اقبال را بايد در عطش مردم وخالى بودن اين عرصه در جامعه ودر سيما، طى بيش از بيست سال دانست. به نظر مى رسد، سيما، در اين راه بايد سرمايه گذارى جدى كند وخيلى بيش از اين ها هزينه.
جاى بسى شگفتى است كه در غرب، ده ها فيلم در رابطه با مهدويت وقيام موعود آخرالزمان، با هدف ارائه ى چهره ى مناسب از اين قيام، ساخته مى شود وپيشگويى هاى تحريف شده نوستر آداموس در هاليوود ساخته مى شود وبه مدت سه ماه، از تمام شبكه هاى تلويزيون آمريكا پخش مى گردد(11) فيلمى كه در آن، از امام زمان عليه السلام به عنوان پادشاه بزرگ وحشت King of Terror ياد مى شود.
گفتنى است كه در مورد مجموعه ى پيشگويى هاى نوسترا داموس با مراجعه ى ابتدايى به اينترنت، چنين به دست آمد كه حدود پانصد اثر، اعم از فيلم ونمايشنامه وآهنگ وداستان، در اين زمينه ارائه شده است كه قريب سى تاى از آنها را فيلم هاى سينمايى وويديويى تشكيل مى دهد، اما در سينما وسيماى ما دريغ از يك فيلم! به راستى، چگونه است كه آنان، در راه باطل خود، اين گونه مصرند وما، در راه حق خود، اين اندازه كاهل؟ چگونه است كه آنان با دستمايه قرار دادن وتحريف يك پيشگويى، اين اندازه آثار خلق مى كنند وما با حدود ده هزار روايت درباره ى مهدويت وآخرالزمان، هيچ دستاوردى نداريم، آن هم در برابر يك نسل تشنه وعاشق، نسلى كه با اجتماع شكوهمند ميليونى خود در نيمه ى شعبان هر سال در مسجد مقدس جمكران وبيابان هاى اطراف وحضور چند صدهزار نفرى خود در شب هاى چهارشنبه ى هر هفته عشق واخلاص وعطش خود به امام مهدى عليه السلام را به نمايش مى گذارد؟
به راستى چه مى كنيم وبه كجا مى رويم؟ يابن الحسن! اليك اشكو.
پيشنهاد مى شود ستادى دائمى وفعال، متشكل از مديران شبكه ها وبرخى شخصيت هاى فرهنگى وكارشناسان مهدويت، زير نظر مستقيم رياست اين سازمان وبا حضور فعال ايشان ويا نماينده ى تام الاختيارشان تشكيل شود وبراى اين امر مهم، در بالاترين رده ى اين سازمان، برنامه ريزى كنند وبيش ترين هزينه وبهترين برنامه ها وساعات خود را در طول هفته وماه وسال، در ايام وساعات متعلق به حضرت، به اين امر مهم، امام همام وولى نعمت مان، اختصاص دهند.
در اين باره، در بدو امر پيشنهادهاى زير قابل بررسى است:
- توليد فيلم هاى سينمايى وداستانى ونمايشنامه از زندگانى وعصر نواب اربعه وبرخى از وكلاى ايشان گرفته تا ترسيمى روشن از عصر ظهور با همه ى ويژگى هاى تربيتى، اخلاقى، اجتماعى، سياسى واقتصادى آن، تا داستان هايى تاثيرگذار وآگاهى بخش از مضامين مناسب با مهدويت، مانند انتظار يا توجهات وعنايات امام عليه السلام به برخى درماندگان ومتوسلان به ايشان.
- فرا خوان سينماى جوان به توليد فيلم هايى در موضوع مهدويت.
- برنامه هاى تركيبى با طرحى نو وجذاب با استفاده از كارشناسان مجرب.
- ويژه برنامه هايى در دهه ى مهدويت (از سوم شعبان روز ميلاد امام حسين عليه السلام تا نيمه ى شعبان روز تولد امام مهدى عليه السلام وايام ماه مبارك رمضان.
- ساخت وسفارش آهنگ، سرود وتواشيح ويژه ى حضرت با مضامينى مناسب.
- انجام دادن مصاحبه هايى با متفكران ودانشمندان مسلمان وغير مسلمان در خارج از كشور كه درباره ى انديشه ى مهدويت در شيعه واسلام، حرفى شنيدنى دارند.
- تهيه ى گزارش هايى از كشورهاى مسلمان ومسيحى ونوع نگاه آنان به مصلح وموعود جهانى.
- پخش برنامه هاى برون مرزى در مورد مصلح جهانى وارتباط با صاحب نظران اين مسئله در خارج از كشور وزمينه سازى يك همايش بين المللى مصلح جهانى به عنوان يك اعتقاد مشترك بين الاديانى.
- نقد وبررسى فيلم ها وسخنانى كه در شبكه هاى جهانى عليه تفكر مهدويت وامام مهدى عليه السلام بخش مى شود.
- معرفى كتاب ها، مجلات، سايت هاى اينترنتى، نويسندگان، شاعران، نقاشان، طراحان، مداحان، مراكز پژوهشى؛... در مقوله ى مهدويت.
- پخش سخنان، خاطرات ويا بخش هايى از وصيت نامه هاى شهدا كه در مورد امام عصر عليه السلام است.
- ميان برنامه هايى مشابه برنامه ى بر بال انديشه در مورد امام زمان عليه السلام (سخنرانى بزرگان وفرازهايى از دعا ويا كلمات حضرت و)...
- آشنايى مردم با اعمال ودعاهاى شب وروز نيمه ى شعبان وپخش مراسم احياى اين شب در جمكران ويا برخى مساجد ودانشگاه هاى بزرگ.
- تهيه ى گزارش هايى از فعاليت ها وشور ونشاط جوانان در محله ها براى ايجاد مكانى مناسب براى تجمع وشادى مردم در اين ايام.
- طراحى وحمايت از برگزارى جشنواره هاى كتاب، مطبوعات، فيلم، نقاشى وآثار گرافيك و... در مقوله ى مهدويت.
- پخش اطلاعيه ها وسخنان مقام معظم رهبرى مراجع عظام به مناسبت ايام نيمه ى شعبان.
- پشتيبانى از فيلم هايى كه در داخل ويا خارج از كشور در اين موضوع ساخته مى شود.
- ميزگردهايى ويژه ى مباحث مهدويت با استفاده از كارشناسان مجرب ومتعهد داخلى وخارجى.
- تهيه ى فيلم هاى گزارشى از اماكن زيارتى ويژه ى امام مهدى عليه السلام به خصوص مسجد مقدس جمكران.
- طراحى برنامه هاى نو وجذاب با هدف گسترش فرهنگ مهدويت در ميان نسل جوان.
- بستر سازى براى يك اجتماع ويا راهپيمايى شكوه مند ورژه ى نيروهاى بسيج در روز نيمه ى شعبان با نام (مهدى ياوران).
اينها وجز اينها پيشنهادهايى بود كه در بدو امر به ذهن مى رسيد. بدون ترديد با تشكيل ستاد مهدويت در صدا وسيما وبا رايزنى ها وفراخوان طرح ها وبرنامه ها در اين موضوع ضرورى، شاهد تحولى اساسى در اين امر مهم خواهيم بود ان شاء الله.
اميد است كه در برابر اين حرف ها وپيشنهادها، توجهى همراه تعصب واقدام، دست ما را بگيرد وتعصبى بى توجه، ما را زندانى غرور وجمود نسازد. آمين!
پى نوشت ها:
(1) سيد على خان كبير مدنى شيرازى، در رياض السالكين، حديثى از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت ولى عصر عليه السلام نور آل محمد صلى الله عليه وآله است. رك: منتخب الاثر، ص 494، پى نوشت.
(2) اى امام زمان! جان ام فدايت! كى مى رسد آن هنگام كه شما، ما را، وما، شما را ببينيم؟
(3) ر. ك: عصر الظهور، على الكورانى، ص 217- 275.
(4) يس: 60.
(5) در تفسير آيه ى 87 سوره مريم (لايملكون الشفاعة الا من اتخذ عندالرحمن عهدا...)، از قول امام صادق عليه السلام چنين آمده است: (من دان بولاية اميرالمؤمنين والائمة من بعده فهوالعهد عندالله) (نورالثقلين، ج 3، ص 362.) در اين روايت، (عهد نزد خداوند)، همانا، پذيرش ولايت اميرالمؤمنين وائمه ى معصوم عليهم السلام بعد از ايشان اعلام شده است. به همين مناسبت، امام على عليه السلام درباره ى روز غدير مى فرمود: (ان هذا يوم عظيم الشان... يوم كمال الدين، يوم العهد المعهود) ؛ (عهد ولايت)، همان عهد معهودى است كه در روز غدير كه روز كمال دين بود، بر آدم نهاده شد وبر آن مسؤول بود.(بحار الانوار، ج 37، ص 164).
(6) امام باقر عليه السلام مى فرمايد: (انما كلف الناس ثلاثة: معرفة الائمة والتسليم لهم فيما ورد عليهم والرد اليهم فيما اختلفوا فيه) مردم، به سه تكليف مكلف اند: معرفت امام؛ تسليم در برابر او؛ واگذارى امور به او در امورى كه اختلاف پيش مى آيد.(وسائل الشيعة، ج 27، ص 67).
(7) مفاتيح الجنان، زيارت حضرت صاحب الامر؛ مصباح كفعمى، ص 495.
(8) مفاتيح الجنان، دعاى عهد.
(9) بحارالانوار، ج 51، ص 87؛ منتخب الاثر، ص 375، ب 40.
(10) دعاى ندبه.
(11) مضمون فيلم؛ بدين صورت است كه مردى از سلاله ى پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله (امام مهدى عليه السلام) در پايان تاريخ، ظهور مى كند ومى خواهد با ايجاد وحشت ودر هم شكستن تمامى قدرت ها، حكومت جديدى به وجود مى آورد، لكن به دست آمريكا وديگر قدرت ها، شكست مى خورد.
: 
: 
: 
: