﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِی وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾ (طه: ۱۱۵)
قوله تعالی:
﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِی وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾ (طه: 115)
ترجمه آیه:
(وبه راستی که ما از پیش به آدم سفارشی کردیم پس او فراموش کرد وبرایش عزم وتصمیم پایداری نیافتیم).
متن روایت (1):
محمد بن یعقوب: عن الحسین بن محمد، عن معلی بن محمد، عن جعفر بن محمد بن عبید الله، عن محمد بن عیسی القمی، عن محمد بن سلیمان، عن عبد الله بن سنان، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قول الله (عزَّ وجلَّ): ﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ﴾ من کلمات فی محمد وعلی والحسن والحسین والأئمة من ذریتهم (علیهم السلام) (فنسی (ولم نجد له(1) عزما) هکذا والله نزلت علی محمد (صلی الله علیه وآله وسلم)(2).
ترجمه روایت (1):
محمّد بن یعقوب، از حسین بن محمّد، از معلّی بن محمّد، از جعفر بن محمّد بن عبید الله، از محمّد بن عیسی قمی، از محمّد بن سلیمان، از عبد الله بن سنان، از حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) روایت آورده که آن حضرت درباره ی قول خدای (عزَّ وجلَّ): (وبه راستی که ما از پیش به آدم سفارشی کردیم) فرمود: کلماتی درباره ی حضرات محمّد وعلی وفاطمه وحسن وحسین وامامان از نسل ایشان (علیهم السلام) (پس او فراموش کرد وبرایش عزم وتصمیم پایداری نیافتیم) به خدا سوگند، اینچنین بر حضرت خاتم (صلّی الله علیه وآله وسلّم) نازل گشت.
متن روایت (2):
عنه: عن عدة من أصحابنا، عن أحمد بن محمد، عن علی بن الحکم، عن مفضل بن صالح، عن جابر، عن أبی جعفر (علیه السلام) فی قول الله (عزَّ وجلَّ): ﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِی وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾ قال: عهدنا الیه فی محمد والأئمة من بعده (علیهم السلام) فترک ولم یکن له عزم انهم هکذا، وانما سمی أولوا العزم أولی العزم، لأنه عهد إلیهم فی محمد والأوصیاء من بعده (علیهم السلام)، والمهدی وسیرته، وأجمع عزمهم علی ان ذلک کذلک والإقرار به(3).
ترجمه روایت (2):
از اوست، از عدّه ای از اصحابمان: از احمد بن محمّد، از علیّ بن الحکم، از مفضّل بن صالح، از جابر، از حضرت امام ابو جعفر باقر (علیه السلام) درباره ی فرموده ی خدای (عزَّ وجلَّ): (وبه راستی که ما از پیش به آدم سفارشی کردیم. پس او فراموش کرد وبرایش عزم وتصمیم پایداری نیافتیم) روایت کرده که آن حضرت فرمودند: یعنی درباره ی حضرت رسول وامامان پس از آن حضرت (علیهم السلام) به او سفارش وعهد دادیم. پس او ترک کرد وبر این پایدار نشد که ایشان چناناند. پیغمبران اولو العزم از این رو بدین نام نامیده شدند که خداوند درباره ی حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلّم) واوصیای بعد از او و(به خصوص) حضرت مهدی وشیوه ی او به ایشان سفارش فرمود وهمگی عزمشان کاملا بر این تعلّق گرفت که مطلب چنان است وبه آن اقرار کردند.
متن روایت (3):
ورواه ابن ابراهیم: عن أحمد بن ادریس، عن أحمد بن محمد، عن علی بن الحکم، عن المفضل بن صالح، عن جابر، عن أبی جعفر (علیه السلام) مثله(4).
ترجمه روایت (3):
(علیّ) بن ابراهیم نیز آن را از احمد بن ادریس، از احمد بن محمّد، از علیّ بن الحکم، از مفضّل بن صالح، از جابر، از حضرت أبو جعفر باقر (علیه السلام) مانند همین را روایت کرده است.
متن روایت (4):
ورواه ابن بابویه: عن أبیه، عن سعد بن عبد الله، عن أحمد بن محمد بن عیسی، عن علی بن الحکم، عن المفضل بن صالح، عن جابر بن یزید، عن أبی جعفر (علیه السلام) فی قول الله (عزَّ وجلَّ): ﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِی وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾ وذکر الحدیث إلی آخره(5).
ترجمه روایت (4):
ابن بابویه نیز آن را روایت کرده است، از پدرش، از سعد بن عبد الله، از احمد بن محمّد بن عیسی، از علیّ بن الحکم، از مفضّل بن صالح، از جابر بن یزید، از حضرت ابو جعفر باقر (علیه السلام) راجع به فرموده ی خدای (عزَّ وجلَّ): (وبه راستی که ما به آدم سفارش کردیم...) وحدیث را تا آخرش یاد کرده است.
متن روایت (5):
الشیخ المفید: باسناده عن حمران بن أعین، عن أبی حمزة، عن أبی جعفر (علیه السلام) قال: أخذ الله المیثاق علی النبیین وقال: ﴿ألستُ بربکم؟ قالوا بلی﴾، وان هذا محمداً رسولی وان علیاً أمیر المؤمنین والأوصیاء من بعده (علیهم السلام) ولاة أمری وخزان علمی وان المهدی (علیه السلام) أنتصر به لدینی وأظهر به دولتی وأنتقم به من أعدائی وأعبد به طوعاً وکرهاً، قالوا أقررنا ربنا وشهدنا ولم یجحد آدم ولم یقر، فثبتت العزیمة لهؤلاء الخمسة فی المهدی (علیه السلام)، ولم یکن لآدم عزیمة علی الإقرار، وهو قول الله تبارک وتعالی: ﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِی وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾(6).
ترجمه روایت (5):
شیخ مفید، به سند خود از حمران بن اعین، از ابو حمزه، از امام ابو جعفر باقر (علیه السلام) آورده که آن حضرت فرمود: خداوند از پیغمبران پیمان گرفت وفرمود: آیا من خداوندگارتان نیستم؟ گفتند: چرا واینکه این محمّد رسول من است واینکه علی امیر المؤمنین است وجانشینان پس از او (علیهم السلام) والیان امر من وگنجوران علم مناند واینکه مهدی (علیه السلام) کسی است که به وسیله ی او برای دینم یاری میگیرم ودولتم را به او آشکار میسازم وبه او از دشمنانم انتقام میگیرم وبه او، به میل یا کراهت، عبادت میشوم.
(پیامبران) گفتند: پروردگارا، اقرار کردیم وشهادت دادیم؛ ولی آدم نه انکار کرد ونه اقرار. پس منصب اولوا العزمی برای آن پنج تن، از جهت مهدی (علیه السلام) ثابت شد وآدم را عزمی بر اقرار به آن نبود واین است (معنی) قول خدای تبارک وتعالی: (وبه راستی که ما از پیش به آدم سفارشی کردیم. پس او فراموش کرد وبرایش عزم وتصمیم پایداری نیافتیم).
متن روایت (6):
ابن شهرآشوب: عن الباقر (علیه السلام) فی قوله تعالی: ﴿وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلی آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِی وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْماً﴾ قال: کلمات فی محمد وعلی والحسن والحسین والأئمة (علیهم السلام) من ذریتهم، کذا نزل علی محمد (صلی الله علیه وآله وسلم)(7).
ترجمه روایت (6):
ابن شهر آشوب از امام باقر (علیه السلام) در مورد فرموده ی خدای- تعالی-: (وبه راستی که ما از پیش به آدم سفارشی کردیم) آورده است که فرمود: کلماتی درباره ی محمّد وعلی وحسن وحسین وامامان (علیهم السلام) از ذرّیّه ی ایشان، اینچنین بر حضرت محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلّم) نازل گشت.
پاورقی:
-----------------
(1) در مأخذ نیست.
(2) کافی: ج1 ص 416.
(3) مأخذ سابق.
(4) تفسیر قمی: ج 2 ص 65.
(5) در کتابهای موجود شیخ صدوق (رحمه الله) یافت نشد.
(6) در کتابهای موجود شیخ مفید (رحمه الله) یافت نشد.
(7) در کتابهای مخطوط او یافت نشد.
: 
: 
: