مقاله ى برگزيده:
المسار:
فارسی » مقاله هاى مهدوى
الفهرس
مقاله هاى مهدوى

(۳۰۱) سپاه مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

سپاه مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

نویسنده: محمد بایرامی
مجله حصون - پاییز 1387 - شماره 17

مقدمه

در جهان کنونی، ملت ها در چارچوب نیازهای ملی‌ وایدئولوژیک‌ خود‌ وبا نگاه ژرف وموشکافانه به آینده ودر جهت حفظ قدرت ویا تسلط بیشتر جهانی خود‌ اقدام به برپایی ارتش های ملی برای دفاع وجنگ نموده اند. این ارتشها در جهت‌ اهداف کوتاه وبلند مدت‌ به‌ عنوان بازوی امنیتی ونظامی در تمام بخش های زندگی آنها به تناسب نیازهای آنها وارد عمل می شوند. بی شک همین اهداف ونیازها نیز آنها را به صورت جداگانه یا جمعی وارد میدان کارزاری‌ می کند که برای رفع موانع، به همراه درگیری های فرهنگی واقتصادی از بازوی نظامی نیز استفاده کنند.
داشتن یک ارتش قدرتمند وشکست ناپذیر اسلامی با توجه به آینده نگری که اسلام دارد به شکلی‌ که‌ رزمندگان آن تربیت شده فرهنگ مهدویت بوده وپیرو اهل بیت(ع) باشند، نه تنها جزء خواسته های ما شیعیان ایرانی است، بلکه نیاز به این نوع سپاه برای تمام همفکران ما تحت‌ مکتب‌ اسلامی با به وجود آمدن وقایع جدید در منطقه استراتژیک خاور میانه روز به روز روشن تر می شود. اعتقاد به مهدویت وانتظار سازنده در بطن تفکر خود نطفه تشکیل ارتش‌ قدرتمند‌ وشکست ناپذیری را نهاده که هرگز در مقابل هیچ ظلم وستمی با هر اندازه از قدرت سرفرود نخواهد آورد. رزمندگان چنین سپاهی جزء سربازان امام زمان(عج) چه در قبل‌ وچه‌ بعد‌ ظهور خواهند بود. خصوصیات حقیقی‌ چنین‌ سپاهی‌ در پشت حوادث ونبردهای پیشگویی شده عصر ظهور به صورت آشکار وپنهان نهفته است ودر طول تاریخ این احادیث با گنجینه هایی‌ از‌ اسرار‌ وبا راز ورمز خاص خود سینه به سینه‌ به‌ منتظران منتقل شده است تا امروز ما در موعد یاد شده با کشف کلید این حقایق، درِ این رازها‌ را‌ برای‌ ورود به ظهور بازنماییم وباید بدانیم که قفل فَرَج جز‌ به عنایت پروردگار عالم وهمراهی وهمدلی وآمادگی مؤمنین عصر ظهور گشوده نخواهد شد.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در‌ بطن‌ انقلاب‌ اسلامی وبا رویکرد ویژه به دین تأسیس شد، این در حالی‌ است‌ که یکی از شاخصه های مهم گزینش بسیاری از ارتش های مدرن دنیای امروز، بی دینی وعدم داشتن اخلاق‌ دینی‌ است‌ تا جنگاوران این ارتش ها در خدمت به جباران وستمگران این عصر دچار‌ هیچ‌ تزلزل‌ ونافرمانی نشوند. یکی از ثمره های شیرین تأسیس سپاه جمع شدن رزمندگان مخلص مذهبی در‌ این‌ نهاد‌ انقلابی است. علاوه بر آن پیروزیهای بزرگ این نهاد مردمی در صحنه نبرد هشت‌ سال‌ جنگ تحمیلی با وجود تمام تلاش های دشمنان اسلام وبرخلاف تصور آنها منجر شد‌ تا‌ بسیاری‌ از تفکرات سستِ تزریقی، که به دلیل توهم قدرت غیر قابل شکست دشمنان وداشتن‌ تکنولوژیهای‌ برتر آنها در ذهن منتظران پیش آمده بود از تفکر همه رخت بربندد‌ وتصورات‌ خامی‌ که با دیدن ضعف غیر قابل تصور مسلمانان در مقابل پیشرفت روزافزون تجهیزات نظامی وفن آوریهای‌ دفاعی‌ دشمنان اسلام پیش آمده بود، تغییر کند ودر عین حال شمشیر در‌ عصر‌ ظهور‌ را هرگز تداعی کننده سلاح های ابتدایی (یعنی شمشیر ومانند آن) وعدم نیاز به تسلیحات پیشرفته‌ ندانندو‌ برای‌ حفظ جان ودین مسلمانان وبرای تداوم دین ومکتب مهدویت، در جهت کسب‌ علم‌ وفن آوریها نظامی تلاش مضاعف نمایند وصاحبان تفکرات مختلف را که هنوز نتوانسته اند بین شمشیر وسلاح های فوق‌ پیشرفته‌، نسبتی برقرار کنند، در میان افکار مخدوش خود رها سازند.
در این‌ مقوله‌ می کوشیم بر خصوصیات اخلاقی ونحوه پشتیبانی ارتش‌ امام‌ مهدی‌(عج) ونحوه هدایت آنها تأملی داشته باشیم‌. این‌ الگو، به سادگی عنصر مکان وزمان را در هم آمیخته ودر عین حال‌ الگوی‌ تأمل برانگیز وپیغام داری از آن‌ سوی‌ تاریخ برای‌ ما‌ هست‌ تا اولین قدمها را در جهت‌ تشکیل‌ چنین ارتش قدرتمند وشکست ناپذیری برای پشتیبانی حضرت ولی عصر(عج) برداریم ودر‌ نهایت‌ پرده مهجوریت را از بعد نظامی‌ این امر با تشکیل‌ کار‌ گروهی تخصصی در این باره‌ کنار‌ بزنیم.
آگاهی ودرک بالای سپاهیان حضرت ولی عصر(عج)
تشخیص مسیر حق وپشتیبانی‌ از‌ صاحبان حق جزء به دانایی‌ ودرایت‌ صورت‌ نمی گیرد، چرا که‌ ممکن‌ است جهل ونادانی نه‌ به خاطر‌ نبود دانش، بلکه به جهت زنگار هوی وهوس بر چهره عقل باشد وبصیرت وفروغ‌ دیدن‌ حقایق را از ما بگیرد. یاران‌ امام‌ غایب(ع) انسانهایی‌ زاییده‌ عصر‌ ظلم وستم هستند زمانه ای‌ که ستیز با دین ونمادهای دینی به انحاء مختلف صورت می گیرد وحتی با بت های خود‌ ساخته ای‌ در قالب دین تبر بر ریشته‌ دین‌ می کوبند‌. بنابراین‌ یادآوری‌ این مطلب که‌ این‌ انقلابیون درک وفهم خود را قبل از ظهور به همراه دارند نکته مهمی است. در این باره‌ پیامبر‌ گرامی (صلی الله علیه وآله) به حضرت‌ علی‌ ((علیه السلام‌)‌) می فرماید‌:
یا‌ علی‌ اَعجَبُ النَّاسِ اِیماناً واَعْظَمُهُمْ یقیناً قَوْمٌ یکونُونَ فِی آخِرِ الزَّمانِ لَمْ یلْحَقُوا النبِی وحجِبَ عَنْهُمُ الحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوادٍ علَی بیاضٍ...(1).
ای علی! بدان شگفت آورترین مردم در ایمان وبزرگ ترین آنان در یقین، مردمی هستند که در آخِرُالزّمان - با آنکه پیامبر خود را ندیدند واز امام خود محجوب اند - به نوشته که‌ خطی‌ سیاه بر صفحه ای سپید است، ایمان می آورند.
تأثیر همین امر را در زمانی نه چندان دور در بین انقلابیون خود دیدیم چرا که درک درست وپیروی آنها از امام‌ خمینی‌(ره) طوفان بزرگی در بین دشمنان به راه انداخت وبا وجود تمام تلاش آنها برای مقابله با انقلاب اسلامی سرانجامی جزء شکست مفتضحانه‌ نداشتند‌. اگر امروز اعتقادات مردم مسلمان‌ ایران‌ در نوک حملات دشمنانشان قرار گرفته، باید بدانیم که آنها دلایل شکست های خود را به خوبی درک کرده اند وبه همین دلیل با تمام قوت‌ ارکان اصلی انقلاب اسلامی همانند‌ ولایت فقیه وسپاه پاسداران انقلاب اسلامی را مورد آماج حملات تبلیغاتی خود قرار داده اند تا جبران شکست های پی در پی خود کرده واین انقلاب را از حرکت بازدارند. به همین دلایل‌ نگه‌ داشتن بالای درک وشعور دینی جزء ضروریات مکتب مهدویت در تمام دوران به خصوص در عصر حاضر می باشد. این امر برای رزمندگان وآرزومندان ظهور حضرت واجب ترین امر است. البته باید‌ به‌ یاد داشته‌ باشیم که شناخت امام زمان از ظهوریات بلامنازع در بین منتظرین وسپاهیان آن حضرت می باشد واین شناخت‌ نه به معنای اقرار زبانی صرف بلکه پیروی واطاعت نیز هست‌. اگر‌ چه‌ او در غیبت به سر می برد، اطاعت از ولی فقیه آگاه به زمان سخنی است که از ‌‌خود‌ امام زمان صادر شده ودر روایات متعدد مؤمنین عصر غیبت را با داشتن‌ این‌ ویژگیهاست‌ که در مقام همراهی ولی امر(عج) می شمارند.
امام صادق(ع) فرموده است:
وَمَنْ عَرَفَ‌ اِمامَهُ ثُمَّ ماتَ قبْلَ اَنْ یقُومَ صاحبُ هَذا الاَمرِ کانَ بِمَنزِلَةِ مَنْ کانَ‌ قاعِداً فِی عَسْکرِهِ لا‌ بَل‌ بِمَنزِلَةِ مَنْ قَعَدَ تَحْتَ لِوائِهِ(2).
هر آن کس که امامش را شناخت وقبل از قیام صاحب این امر از دنیا رفت، بسان کسی است که در سپاه آن حضرت‌ خدمت گزاری خواهد کرد؛ نه، بلکه مانند کسی است که زیر پرچم آن حضرت است.
خصوصیات رزمندگان وسربازان قائم (عج)
در زمانه ای که دنیاطلبی مسابقه روزمره مردم شده وگرداب فزون خواهی ستمگران با‌ بندهای‌ نامریی همه را در بند کشیده، در حالی که بهت وحیرت به دلیل قدرت نظامی آنها به هیچ کس اجازه تحرک را برخلاف خواست آنها نمی دهد، ظهور وقیام در مقابل‌ این‌ دشمنان خصلت های خاصی می طلبد واین خصوصیات سربازان امام جای بسی تأمل دارد. امام صادق (علیه السلام‌) در وصف یاران خاصّ حضرت مهدی (علیه السلام‌) فرموده است: «مردانی که گویی قلب هایشان مانند‌ پاره های‌ آهن است. هیچ چیز نتواند دل های آنان را نسبت به ذات خداوند گرفتار شک سازد. سخت تر از سنگ هستند. اگر بر کوه ها حمله کنند، آنها رااز هم خواهند پاشید‌... گویی‌ که‌ بر اسبان خود، مانند عقاب‌ هستند‌. بر‌ زین اسب امام دست می کشند واز این کار برکت طلب ‌می کنند. گِرد امام خویش گردیده، در جنگ ها جان خود را سپر‌ او‌ می سازند‌ وهر چه را بخواهد برایش انجام می دهند. مردانی‌ که‌ شب ها نمی خوابند؛ در نمازشان همهمه ای چون صدای زنبور عسل دارند. شب ها بر پای خویش ایستاده وصبح بر مرکب های خود‌ سوارند‌. پارسایان‌ شب اند وشیران روز. اطاعت آنان در برابر امام شان، از اطاعت‌ کنیز برای آقایش زیادتر است. مانند چراغ ها هستند... گویی که دل های شان قندیل است. از ترس خدا بیمناک وخواهان‌ شهادت اند‌. تمنایشان‌ شهید شدن در راه خدا است. شعارشان این است: «ای مردم‌! برای‌ خونخواهی حسین به پا خیزید! «وقتی حرکت می کنند، پیشاپیش آنان به فاصله یک ماه ترس ووحشت‌ حرکت‌ کند‌، آنان دسته دسته به سوی مولا می روند. خدا به وسیله آنان امام‌ راستین‌ را‌ یاری می فرماید»(3).
جای تعجب خواهد بود از کسانی که خود را‌ از‌ سپاهیان‌ آن حضرت بدانند وبدون هیچ تلاشی از خود، فقط با حضور وظهور امام کار‌ تمام‌ دشمنان را خاتمه یافته پندارند وامر استیلاء حضرت صاحب الامر(ع) را به یک‌ باره‌ وبا‌ معجزه ویک شبه بدانند وادامه این تفکر به همراه رخوت وتنبلی این سپاهیان نتیجه ای‌ بسان‌ تفکر قوم بنی اسرائیل در مقابل منجی خود - موسی(ع) - خواهد داشت آنگاه که به‌ آن‌ حضرت‌ گفتند: ای موسی تا وقتی آنان در آن [شهر]ند ما هرگز پای در آن ننهیم‌ تو‌ وپروردگارت برو[ید] وجنگ کنید که ما همین جا می نشینیم. [موسی] گفت پروردگارا‌، من‌ جز‌ اختیار شخص خود وبرادرم را ندارم؛ پس میان ما ومیان این قوم نافرمان جدایی بینداز‌(4)... واین‌ تفکر‌ تنها ذهنیت امروزی نیست وترس از این نوع فکر‌ از‌ گذشته بوده است. به خدمت امام محمد باقر(ع) عرض شد: مردم می گویند: مهدی که قیام کند‌، کارها‌ خود به خود درست می شود، وبه اندازه یک حجامت، خون نمی ریزد. فرمود‌: »هرگز‌ چنین نیست، به خدای جان آفرین سوگند. اگر‌ قرار‌ بود‌ کار، برای کسی خود به خود درست‌ شود‌، برای پیامبر(ص) درست می شد، هنگامی که دندانش شکست، وصورتش شکافت. هرگز چنین نیست‌ که‌ کار خود به خود درست‌ شود‌. به خدای‌ جان آفرین‌ سوگند‌ کار درست نخواهد شد تا اینکه‌ ما‌ وشما در عرق وخون غرق شویم.« آنگاه امام، به علامت پاک کردن‌ عرق‌، دست به پیشانی خود کشید(5).
سپاه رعب‌ وتبلیغات‌ گسترده در این باره
ترس‌ ووحشت‌ برادر مرگ هستند. در هر برهه ای، ملتی وگروهی که اسیر ترس ووحشت شده اند‌ مغبون‌ دشمنان خود گشته اند. این امر‌ در‌ اعمال‌ وسیاست استعمارگران گذشته‌ واستعمار‌ نوین برای همه مسلم‌ شده‌ است. ترس از سلاح ها، ترس از نوع رزم وتاکتیک جنگی دشمنان واز این قبیل‌ وحشت ها‌ همه باعث باخت روحیه ومنجر به‌ شکست‌ می شود. در‌ امر‌ جنگ‌ یکی از عوامل مهم‌ پیروزی مسئله تبلیغات واستفاده از ظرفیت ها برای ایجاد تأثیر روانی وترس بر دشمن مورد نظر‌ می باشد‌، حال با این مسایل سپاهی که‌ قرار‌ است‌ در‌ مقابل‌ دشمنان مسلمین ایستادگی‌ کند‌ باید ابهت وخشم این نظامیان دلهره وخوف زیادی در بین دشمنان ایجاد کند، به نحوی که‌ از‌ هرگونه‌ رویارویی با این سپاه بگریزند. جریانات مختلفی‌ که‌ در‌ چند‌ سال‌ اخیر‌ در اطراف ما به خصوص در مسایل خاور میانه پیش آمد همانند جنگ سی وسه روزه لبنان حقایقی را برای ما روشن ساخت وابهت بسیار زیادی برای‌ ما در بین دشمنان ایجاد نمود وابهت پوشالی آنها را نیز آشکارتر کرد. این همان واقعیتی است که در تجربه جنگ تحمیلی وجریانات بعد از آن ما کسب کرده بودیم‌، اما‌ آنچه که برای همگان مسلم شد این مسئله است که پیروزی بر دشمن فقط به نوع ابزار جنگی مرتبط نیست، بلکه صبر ومعنویت سربازان عامل هر پیروزی است. به‌ همین‌ خاطر دشمنان در چند مدت اخیر با تمام توان تلاش می کنند تا وحشت پیش آمده از ما را در بین سربازان خود با‌ استفاده‌ تبلیغات ومانورهای مختلف از بین‌ برده‌ وقدرت خود را به رخ رزمندگان اسلام بکشند.
حال حکومتی که در مورد آن تبلیغات گسترده ای از سوی پیامبر اکرم(ص) وائمه اطهار(ع) شده وپیش بینی‌ پیدایش‌ آن هزار واندی سال‌ پیش‌ با تبلیغات بسیار قوی ومستحکم انجام شده، بیم وامید بسیاری به دوش می کشد. علاوه بر آن پیش گویی های این حادثه به اشکال مختلف در سایر ادیان، باعث آمادگی های ذهنی برای سایر‌ ملل‌ شده است وهمه این آمادگی ها نتیجه ای جز این نداشته که همه بر شکست ناپذیری چنین لشکری که به امداد امام مهدی(عج) می رود اقرار کنند وانتقام گیری امام از دشمنان وحشت بسیار‌ بزرگ تری‌ است که‌ در اردوگاه دشمن افکنده شده است. امام صادق (علیه السلام‌) می فرماید: «[خداوند] او را با سه سپاه تأیید‌ ویاری می کند: فرشتگان، مؤمنان وترس (رعب در دل دشمنان) وخروج او‌ مانند‌ خارج‌ شدن پیامبر (صلی الله علیه وآله) است»(6). یا روایت دیگری به این مضمون که «فیسیر ‌‌الرعب‌ بین یدیه لا یلقاه عدوّ إلّا هزمهم...؛ رعب پیشاپیش او در حرکت است‌ وهیچ‌ سپاهی‌ از دشمن با او رو به رو نمی شود، مگر آنکه شکست می خورد...»(7). در چند سال‌ اخیر صهیونیست ها با درک تأثیر روانی این پیشگویی ها وافزایش ترس دوستان‌ خود‌ اقدام به تغییر ودستبرد افکار زده وبا طرح پیش گویی انجیلی حوادثی مانند آرماگدون - حادثه ای که آن منجر به پیروزی مسیحیون وشکست سپاهیانی که از سوی شرق خواهند آمد(8) - سعی در جبران‌ بار روانی این افکار کرده وتلاش‌ می کنند تا از وحشت در بین دوستان خود کم کنند. صهیونیست ها از این امر در چند دهه اخیر نهایت بهره برداری را به نفع خود کرده اند.
اقدامات نظامی - امنیتی امام عصر ‌(عج‌)
از اقدامات ویژه نظامی - امنیتی که از سوی امام صورت می گیرد می توان موارد زیر را اشاره کرد:
الف. جهانی بودن سپاهیان مهدی(عج): به اقرار همه حاکمیت قائم(عج‌) محدود‌ به منطقه ویا کشور خاصی نیست، چرا که او آمده تا عدل وداد را جهانی کند. در روایات آمده: «[مهدی] ارتش خود را در شهرها پراکنده می سازد»(9) و«او سپاهیان‌ خود‌ را‌ در سراسر کشورها پراکنده می سازد»(10). بنابراین سپاهیان او محدوده خاصی را برای بسط عدالت‌ در‌ نظر نمی گیرند وجهان شمولی بودن حاکمیت نیاز به داشتن‌ تفکرات‌ جهانی برای سپاهیان امام زمان(ع) می باشد.
ب. شکست ونابودی دشمنان: این یک اصل است که غرور بیش از حد عامل‌ شکست‌ بوده‌ وهست ولی در معنویتی که پیروزیها، الهی هستند با وجود‌ دانستن شکست ناپذیر بودن، هرگز غرور سراغ سپاهیان حضرت صاحب الامر(عج) نمی رود؛ چرا که آنها چشم به بسط‌ عدل‌ تا‌ آخرین قله های جهان دوخته اند به همین دلیل است که حتی حضرت‌ خودشان‌ بعد از ظهور مدتها شمشیر برای شکست دشمنان به دوش خواهد کشید. «صاحب الأمر، رانده شده‌، دور‌ افتاده‌ وخونخواه پدرش است. شمشیرش را [برای جنگ] هشت ماه بر دوش خود‌ می نهد‌»(11).
ج. حکومت مهر ومحبت: «به خدا قسم! در آن‌ روز‌ اختلافات‌ میان ملّت ها ودین ها رفع می شود»(12) و«کینه ها از قلب های بندگان می رود ودرندگان وچهارپایان در صلح‌ [با‌ هم زندگی] می کنند»(13). «زمین را آکنده از عدل وداد‌ می کند‌؛ همان گونه‌ که پر از ستم ودشمنی شده بود»(14).
د. امنیت بعد از خوف: قرآن می فرماید‌: «خداوند‌ به‌ کسانی از شما که ایمان آورده وکارهای شایسته کرده اند، وعده داده است که حتماً آنان‌ را‌ در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد... وبیمشان را به ایمنی مبدل‌ گرداند‌»(15). درباره‌ این آیه آمده است: «این آیه در شأن‌ قائم واصحابش نازل شده است»(16). «‌چون قائم قیام کند... در زمان او جور وستم، ریشه کن می شود وراه ها امن می گردد و... هر حقّی به‌ صاحب‌ حقّ برمی گردد»(17). براساس این روایات واحادیث دیگر، امنیت وآسایش‌ به طور‌ همه جانبه گسترش می یابد وهمانگونه که در قسمت بالا نیز اشاره شد حتّی حیوانات‌ نیز‌ از آن بهره مند می شوند. دزدی ها‌ وسرقت ها‌ از بین‌ می رود‌؛ پرخاشگری‌ وحمله به مردم بی گناه به حداقل‌ می رسد‌؛ زیاده طلبی ها وفزون خواهی ها زایل می شود؛ بیم وترس از ستمگران وظالمان رفع می شود ودوستی‌ ومهرورزی‌ جای کینه ودشمنی را می گیرد ورقابت ها‌ سالم ودوستانه می شود.
سخن‌ آخر‌
آنچه که سپاهیان حضرت قائم‌(عج‌) را قدرتمند وصاحب نفوذ وبا ابهت وصاحب رعب ووحشت نموده، شبیه به تجربه ای‌ است‌ که ما در سپاه پاسداران‌ خود‌ در‌ طول تاریخ بعد‌ از‌ انقلاب کشف کرده وبه‌ چشم‌ خود دیده ایم. بنابراین بازیابی وایجاد وحفظ همان روحیه در بین رزمندگان وظیفه خطیر ودشواری‌ است‌ که به عهده ماست. از آنجایی‌ که‌ بنای حکومت‌ ما‌ منتسب‌ به حضرت صاحب الامر‌(عج) است برای اتصال حقیقی به سپاه حضرت وظایف مختلفی بر دوش ما نهاده شده‌ است‌ که عده ای از آنها به صورت‌ کلیدی‌ در‌ احادیث‌ مرتبط‌ با خروج قائم‌(عج‌) برعهده سپاهیان گذاشته شده که امیدواریم با تشکیل کارگروه تخصصی نظامی در این باره مسایل مختلفی‌ برای‌ ما‌ روشن شود. در پایان درخصوص آمادگی نظامی‌ شیعیان‌ حدیث‌ زیر‌ تقدیم‌ می شود‌:
باید هر یک از شما برای خروج قائم سلاح تهیه کند، اگر چه یک نیزه. چون وقتی خداوند ببیند کسی به نیت یاری مهدی سلاح تهیه کرده‌، امید است عمر او را دراز کند تا ظهور را درک نماید واز یاوران مهدی باشد [یا برای این آمادگی، به ثواب درک ظهور برسد](18).

پى نوشت ها:

ــــــــــــــــــــــ

(1) شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه‌، ج 4، ص 366.
(2) الکافی، ج 1، ص 371.
(3) بحار الانوار، ج 52، ص 308.
(4) مائده: 24 - 25.
(5) بحارالانوار‌، ج 52، ص 358.
(6) همان، ص 356.
(7) لطف الله صافی، منتخب الاثر، ج 3، ص 180، ح 1193‌.
(8) اصل پیش بینی این است که مؤمنین بر کفار پیروز خواهند شد، لیکن آنان مؤمنان را به خود وکفار را به مسلمین معنا می کنند که نادرست است‌.
(9) محمّد بن محمّد بن‌ نعمان‌ (شیخ‌ مفید)، الارشاد، ج 2، ص 379.
(10) محمّد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 52، ص 336، ح 75‌.
(11) محمّد‌ بن ابراهیم نعمانی، الغیبة، ص 209، ح 24.
(12) محمّد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 53، ص 2.
(13) محمّد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج 52، ص 316، ح 11.
(14) محمّد‌ بن‌ حسن شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص 48، ح 11.
(15) وَعَدَ اللهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیستَخْلِفَنَّهُمْ‌ فی‌ الْأَرْض‌ کمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ... وَلَیبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً. (نور: 55‌)
(16) محمّد بن‌ ابراهیم‌ نعمانی، الغیبة، ص 240، ح 35.
(17) محمّد بن محمّد شیخ‌ مفید‌، الارشاد‌، ج 2، ص 384.
(18) بحارالانوار، ج 52، ص 366، ح 146.

مقاله هاى مهدوى : ۲۰۱۷/۱۲/۲۵ : ۲.۶ K : ۰
: محمد بایرامی : مجله حصون
comments:
no-comments